کلاچ یک طرفه یک نوع راه‌انداز در سیستم خودرو است که به طور خودکار عمل کرده و زمینه حرکت یک‌طرفه میل‌لنگ و صفحه درایو را فراهم می‌کند. این کلاچ طوری طراحی شده که فقط قادر است در یک جهت به سمت عقربه‌های ساعت حرکت کند و به خاطر دنده‌هایی که در آن به کار رفته است، اجازه حرکت در جهت معکوس را نداشته و به محض حرکت در این جهت قفل می‌شود. در این مقاله از استادکار قصد داریم تا به کلاچ یک طرفه و ویژگی‌های آن بپردازیم، لطفاً با ما همراه باشید.
کلاچ یک طرفه چیست؟
کلاچ یک طرفه به قطعه‌ای در خودرو گفته می‌شود که به اجزایی همانند چرخ‌دنده‌ها کمک می‌کند تا آزادانه در یک جهت حرکت کنند و قادر به حرکت در جهت معکوس نباشند. عملکرد این کلاچ دقیقه مانند حرکت دوچرخه است. با چرخاندن پدال، دوچرخه به سمت جلو حرکت می‌کند، اما زمانی که به عقب پدال بزنید، اتفاقی نمی‌افتد. معمولاً از کلاچ یک طرفه در زمان رانندگی برای تغییر دنده استفاده می‌شود. زمانی که قصد دارید اتومبیل را از حالت پارک به حرکت درآورید و آن را روی دنده یک قرار می‌دهید تا ماشین حرکت کند، مشاهده می‌کنید که حتی زمانی که دیگر گاز ندهید، باز هم ماشین به سمت جلو حرکت می‌کند. حال اگر دنده را خلاص کنید و اصلاً گاز ندهید، حرکت موتور هر لحظه کمتر و کمتر می‌شود. دلیل این موضوع همان کلاچ یک طرفه است که مانع حرکت شما می‌شود.
بیشتر بدانید کلاچ اتوماتیک چیست؟
جالب است بدانید که کلاچ یک طرفه برای اولین بار در سال ۱۸۶۹ میلادی برای استفاده در دوچرخه طراحی شد و بعد از آن تا حدی پیشرفت کرد که امروزه از این سیستم در اتومبیل و هلیکوپتر نیز استفاده می‌شود.
مهم‌ترین ویژگی‌های کلاچ یک طرفه کدامند؟
- کلاچ یک طرفه برای کار کردن نیاز به نیروی هیدرولیکی ندارد.
- امکان قفل شدن و آزاد شدن در یک لحظه وجود دارد.
- کلاچ یک طرفه از سه بخش رینگ و توپی و درام در داخل هم تشکیل شده است.
- مهم‌ترین ویژگی کلاچ یک طرفه این است که هیچ‌گاه اجازه حرکت در جهت خلاف عقربه ساعت را به رینگ‌ها نمی‌دهد و به محض اینکه توپی و درام شروع به حرکت در این جهت می‌کنند، با قفل کردن شیارها به درون هم آن‌ها را از حرکت بازمی‌دارد.
انواع کلاچ یک طرفه کدامند؟
کلاچ‌های یک طرفه معمولاً دو نوع متفاوت غلتکی و بادامکی دارند که در ادامه می‌توانید با ویژگی‌های هر کدام بیشتر آشنا شوید.
کلاچ یک طرفه غلتکی
این نوع کلاچ از یک رینگ توپی، چند غلتک و چند فنر تشکیل شده و یک درام با شکاف‌هایی در داخل آن را احاطه کرده است. حرکت در جهت عقربه‌های ساعت موجب می‌شود تا فنرها متراکم شوند. در این حالت کلاچ در حالت خلاص قرار می‌گیرد و بخش توپی آن می‌تواند به راحتی حرکت کند. در واقع بخش توپی تنها می‌تواند در جهت عقربه‌های ساعت حرکت کند. با نگه داشتن درام زمانی که توپی در جهت مخالف عقربه‌های ساعت شروع به حرکت کند، غلتک در شکاف‌های روی درام گیر می‌کند و با قفل شدن درام و توپی، کلاچ قادر به حرکت در این جهت نخواهد بود.
بیشتر بدانید کلاچ برقی یا کلاچ هوشمند چیست؟
کلاچ یک طرفه بادامکی
کلاچ یک طرفه بادامکی از یک توپی و یک درام تشکیل شده است که توسط قطعات فلزی به نام بادامک از هم جدا شده‌اند. قفل و آزاد کردن کلاچ در کلاچ بادامکی درست همانند کلاچ غلتکی انجام می‌شود. حرکت تنها به سمت عقربه‌های ساعت امکان‌پذیر است و در این صورت فضای بین توپی و درام باز بوده و اجازه حرکت دارد. زمانی که کلاچ نگه داشته شود، توپی شروع به حرکت در جهت خلاف عقربه‌های ساعت می‌کند. در این هنگام بادامک‌ها به صورت کج بین توپی و درام قرار می‌گیرند و مانع حرکت آن می‌شوند. این موضوع موجب قفل شدن درام و توپی به هم می‌شود و از حرکت آن‌ها در جهت خلاف عقربه ساعت جلوگیری می‌کند.
کلام آخر
همان‌طور که در این مقاله مطالعه کردید، کلاچ یک طرفه یک نوع راه‌انداز در سیستم اتومبیل است که به طور اتوماتیک و خودکار مانع حرکت چرخ‌‌دنده‌های خودرو در جهت خلاف عقربه‌های ساعت می‌شود و درست مثل حرکت دوچرخه تنها اجازه حرکت به سمت جلو را به ماشین می‌دهد. این کلاچ در دو نوع غلتکی و بادامکی ساخته می‌شود. عملکرد هر دوی این کلاچ‌ها به گونه‌ای است که تنها اجازه حرکت در جهت عقربه‌های ساعت به رینگ‌ها داده می‌شود و زمانی که کلاچ در جهت مخالف شروع به حرکت کند، دنده‌ها به هم قفل گشته و مانع حرکت خواهند شد.
پیشنهاد میکنیم برای مطالعه بیشتر نحوه صحیح استارت زدن خودرو و گرفتن کلاچ هنگام استارت زدن را نیز مطالعه کنید. چنانچه برای رفع مشکلات مربوط به خودرو نیاز به افرادی متخصص داشتید، می‌توانید از همکاران ما در استادکار کمک بگیرید.
مکانیکی سیار و تعمیر خودرو در محل
دریافت این خدمت از استادکار
