اگر تا به حال به دنبال خرید خودروی دارای دنده اتوماتیک رفته باشید، به احتمال قوی میان اطلاعات مختلف از برندها و مدل‌های مختلف، چشم‌تان به عبارت “گیربکس cvt” هم افتاده است. ممکن است موقع انتخاب یک ماشین جدید با دیدن چنین عبارت‌هایی گیج شوید و کاربرد و مزایا و معایب آن را به خوبی متوجه نشوید، اما با خواندن این مطلب می‌توانید از معنای گیربکس cvt و نحوه عملکرد خودروهای دارای گیربکس cvt مطمئن شوید. در ادامه می‌خوانیم که گیربکس cvt چطور کار می‌کند، مزایا و معایب آن چیست و خودروهای دارای گیربکس cvt در ایران کدامند. با استادکار همراه باشید.
گیربکس cvt و ویژگی‌های آن چیست؟
CVT مخفف عبارت continually variable transmission به معنای “انتقال قدرت متغیر” است که به آن “نامحدود متغیر” هم گفته می‌شود. امروزه برندهای خودروسازی معتبر بسیاری از سیستم گیربکس cvt استفاده می‌کنند. برای اینکه با گیربکس cvt و خودروهای دارای گیربکس cvt در ایران آشنا شوید، شاید بهتر باشد اول معنی خود “گیربکس” را برایتان توضیح دهیم.
اگر اهل دوچرخه سواری باشید یا از یک دوچرخه سوار حرفه‌ای سوال کنید، راندن دوچرخه به بالای یک تپه بسیار شیب‌دار، تقریبا غیرممکن است، مگر اینکه از دنده مناسب برای افزایش قدرت‌تان استفاده کنید. اما دوچرخه سواری روی یک مسیر صاف، داستان کاملا متفاوتی است. کافی است دنده را عوض کنید تا سرعت‌تان به شکل خارق العاده‌ای زیاد شود و چرخ‌های دوچرخه راحت‌تر بچرخند. دنده‌ها در هر نوع ماشینی (نه تنها اتومبیل و دوچرخه) مفید هستند. در واقع می‌توان گفت دنده‌های جعبه دنده، روشی ساده برای تولید سرعت یا قدرت بیشتر یا تغییر نیروی ماشین‌ها هستند.
در خودروها، گیربکس یا جعبه دنده در واقع قسمتی از “سیستم انتقال قدرت خودرو” است. سیستم انتقال قدرت همانطور که از نامش پیداست، قدرت تولید شده در موتور خودرو را به چرخ‌های خودرو انتقال می‌دهد تا ماشین به حرکت در بیاید. گیربکس در میانه این سیستمِ انتقال قدرت، قدرت موتور را با قدرت مورد نیاز خودرو با توجه به شرایط رانندگی و سرعت مورد نیاز راننده، هماهنگ می‌کند. یعنی مثلا شما می‌توانید قدرتی ثابت از موتور را از طریق چرخ دنده‌های گیربکس یا جعبه دنده، به قدرت مد نظرتان برای رانندگی در بزرگراه با شتاب بالا و یا راندن به بالای یک سراشیبی تبدیل کنید.
بیشتر بدانید سلکتور گیربکس چیست و روش تنظیم آن به چه صورت است؟
اما در گیربکس‌های سنتی منوآل یا دستی و گیربکس‌های اتوماتیک، از آنجایی که فضا محدود است، تعداد ضریب دنده‌ها هم محدود هستند. به طور معمول گیربکس‌های سنتی بین پنج تا هشت دنده ثابت یا نسبت ثابت دارند که قدرت موتور را در محدوده سرعت‌های مختلف خودرو، گسترش می‌دهند، در نتیجه راندمان خودرو پایین‌تر و البته مصرف سوخت بیشتر خواهد بود.
بیشتر بدانید هزینه تعمیر گیربکس چقدر است؟
به همین علت سیستم گیربکس cvt یا انتقال قدرت متغییر ابداع شد. گیربکس cvt دیگر چرخ دنده ندارد و تغییر قدرت، توسط دو قطعه مخروطی شکل و یک تسمه لاستیکی یا فولادی انجام می‌شود و در نتیجه، ضریب دنده‌ها، بی‌نهایت خواهد بود.
گیربکس cvt چند دنده است؟
در واقع گیربکس cvt هم مانند گیربکس‌های DSG، در ساده‌ترین حالت، مثل گیربکس‌های اتوماتیک است. به این معنی که شما برای کار کردن با گیربکس cvt، ماشین را استارت می‌زنید، ترمز را نگه می‌دارید، دنده را روی حالت “D” می‌گذارید و از حالت توقف در می‌آیید. همچنین شما می‌توانید بدون استفاده از کلاچ یا ترس از خاموش شدن ماشین، با سیستم گیربکس cvt، به راحتی توقف کنید. گیربکس cvt، همچنین مانند سیستم اتوماتیک، در حالی که شما سرعت ماشین را افزایش می‌دهید، نسبت دنده‌ها را عوض می‌کند تا موتور با سرعت صحیح کار کند. اما گیربکس cvt از این نظر متفاوت است که به جای داشتن دنده‌های ثابت، ظرفیت این را دارد که به طور بی‌نهایت (یا مداوم)، نسبت دنده بین موتور و چرخ‌ها را تغییر دهد.
خودروی دارای گیربکس cvt چگونه کار می‌کند؟
در بیشتر انواع گیربکس CVT، به جای چرخ دنده‌های سنتی، موتور و چرخ‌ها توسط یک تسمه لاستیکی یا فلزی به هم وصل می‌شوند. هر دو سر تسمه از دو مخروط کم عمق رو به روی یکدیگر تشکیل شده است که تسمه، در شکاف بین آن‌ها قرار دارد. با تغییر فاصله بین دو مخروط، نسبت دنده می‌تواند تغییر کند؛ به عنوان مثال وقتی مخروط‌ها به هم نزدیک می‌شوند، تسمه تندتر می‌چرخد و هنگامی که از هم فاصله می‌گیرند، تسمه آهسته‌تر می‌چرخد. در نتیجه نسبت‌های دنده، می‌توانند بی نهایت تغییر کنند.
یک کامپیوتر هم نسبت موتور و چرخ‌ها را کنترل می‌کند تا اطمینان حاصل کند که معقول‌ترین دنده برای شرایط رانندگی فعلی انتخاب شده است. مثلا هنگامی که خودرو می‌خواهد شتاب بگیرد، موتور تا قدرتمندترین حالت خود می‌چرخد و گیربکس CVT برای افزایش سرعت، نسبت‌ها را تغییر می‌دهد.
مزایای گیربکس cvt
مزایای گیربکس cvt نسبت به گیربکس‌های قدیمی بسیار زیاد است. در ادامه مهم‌ترین مزایای گیربکس cvt را نام می‌بریم.
کارکرد بهینه خودرو با استفاده از گیربکس cvt
بر خلاف موتورهای الکتریکی که همیشه حداکثر بازده خود را ایجاد می‌کنند، خودروهای دارای گیربکس cvt، تنها در زمان‌های لازم از بیشترین قدرت خود استفاده می‌کنند. گیربکس cvt به موتور اجازه می‌دهد در حالی که شتاب دارد در این پرقدرت‌ترین حالت خود بماند و تقریباً بلافاصله زمانی که دیگر نیازی به قدرت نیست، به دور کم برسد. بنابراین قدرت موتور، به صورت بهینه به چرخ‌ها ارسال می‌شود.
بیشتر بدانید تبدیل گیربکس دستی به اتوماتیک چه مزایا و معایبی دارد؟
شتاب گیری طبیعی و نرم خودرو با گیربکس cvt
گیربکس cvt در اتومبیل‌های هیبریدی که قدرت موتورهای احتراقی و الکتریکی را ادغام می‌کنند، بسیار مفید، کارامد و البته متداول است. با وجود اینکه هیچکدام از انواع گیربکس CVT هیچ دنده ثابتی ندارند، برخی از آن‌ها برنامه ریزی شدهاند که طوری به نظر بیایند که گویی دنده ثابت دارند تا شتاب گرفتن خودرو طبیعی‌تر و نرم‌تر حس شود.
کاهش مصرف سوخت در خودروهای دارای گیربکس cvt
از آنجایی که در خودروهای دارای گیربکس cvt، دور موتور همیشه در بهینه‌ترین حالت خود است، میزان سوخت مصرفی خودرو هم دقیقا متناسب با دور موتور است و سوخت هدر نمی‌رود. این در حالی است که در خودروهای دارای گیربکس سنتی یا اتوماتیک عادی، مصرف سوخت به خصوص در سرعت‌های بالا، بسیار بیشتر است.
وزن کمتر خودروهای دارای گیربکس cvt
از آنجایی که در جعبه دنده cvt دیگر چرخ دنده‌ای وجود ندارد، وزن جعبه دنده و در نتیجه وزن خود خودرو هم پایین‌تر است. وزن کمتر خودروهای دارای گیربکس cvt منجر به راندمان بالاتر و مصرف سوخت کمتر می‌شود.
معایب گیربکس cvt
همانطور که شما هم حدس می‌زنید، هر خوبی‌ای در کنار خود، معایبی هم دارد. در ادامه به برخی از معایب گیربکس cvt می‌پردازیم.
صدای زیاد خودروهای دارای گیربکس cvt
اگر نظرات و نقدهای مربوط به خودروهای دارای گیربکس CVT در ایران را بررسی کنید، بسیاری افراد از این که موتورهای آن‌ها هنگام شتاب پر سر و صدا می‌شوند، ناراضی هستند. سر و صدای زیاد شاید مهم‌ترین عیب خودروهای دارای گیربکس cvt باشد.
هزینه بالای نگهداری خودروهای دارای گیربکس cvt
قطعات یدکی خودروهای دارای گیربکس cvt در ایران و البته بیشتر کشورها، معمولا گران قیمت هستند. در نتیجه در صورت استفاده نادرست و یا هرگونه خرابی، تعمیر و نگهداری خودروهای دارای گیربکس cvt در ایران نسبتا پر هزینه است.
همچنین روغن مورد استفاده در خودروهای دارای گیربکس cvt در ایران هم از نوع خاصی هست که هزینه نسبتا بالایی دارد.
خودروهای دارای گیربکس cvt در ایران
خودروهای دارای گیربکس cvt در ایران در مدل‌ها و برندهای متفاوتی وجود دارند. اگر به دنبال خودروی دارای گیربکس cvt هستید، پیشنهاد می‌کنیم خودروهای لیست زیر را بررسی کنید. در این لیست نام برخی از رایج‌ترین خودروهای دارای گیربکس cvt در ایران ذکر شده است:
- چری تیگو ۵
- نیسان جوکی
- ماکسیمای نیسان، مدل‌های SE از سال ۲۰۰۷
- رنو کولئوس
- تویوتا کمری هیبریدی
- تویوتوا کرولا
- برلیانس مدل‌های h220 و h230
- دانگ فنگ H30 کراس
- تندر ۹۰ اتوماتیک
- پژو پارس اتوماتیک
- پژو ۲۰۷ اتوماتیک
- ام وی ام ۵۵۰
- رنو ساندرو
- برلیانس h320 و h330
- تویوتا پریوس هیبریدی
بیشتر بدانید نحوه صحیح نگهداری و رانندگی با گیربکس های اتوماتیک
سخن آخر
از آنجایی که سازندگان متوجه شدهاند که رایانه‌ها می‌توانند کار انتقال دنده را سریع‌تر و کارآمدتر از انسان انجام دهند، گیربکس‌های cvt روز به روز متداول‌تر از قبل می‌شوند. همچنین در شهرهایی مثل تهران یا سایر شهرهای ایران که ترافیک نیز به موازات زندگی روزمره بیشتر می‌شود، استفاده از یک خودروی دارای گیربکس cvt می‌تواند بار زیادی را از دوش راننده بردارد.
البته اگر از آن دسته رانندگانی هستید که از دنده عوض کردن لذت می‌برند، خودروهای دارای گیربکس cvt در ایران برای شما مناسب نخواهند بود، اما اگر تنها به دنبال خودرویی با سیستم اتوماتیک برای حمل و نقلی راحت و بدون دردسر هستید حتما به خرید یکی از خودروهای دارای گیربکس اتوماتیک در ایران فکر کنید.
لیست خودروهای cvt موجد در ایران صحیح نیست