روانشناسی رنگ و تاثیر رنگها از نظر روانشناسی بر روان افراد

رنگ یک ابزار ارتباطی بسیار قوی است و می‌تواند اثرات بسیاری بر رفتار افراد بگذارد. تاثیر رنگ از نظر روانشناسی بسیار قوی است، تا به حال دقت کرده‌اید که در منوی رستوران‌ها معمولا از رنگ‌های نارنجی و یا قرمز استفاده می‌شود؟ یا اینکه وقتی در اتاقی با دیوارهای آبی قرار می‌گیرید، احساس آرامش می‌کنید؟ یا اینکه با قرار گرفتن طولانی مدت در معرض رنگ زرد، احساس بی قراری و آشفتگی می‌کنید؟ پاسخ سوالاتی از این دست به موضوع روانشناسی رنگ‌ها بر می‌گردد.

در این مطلب از استادکار به تاثیر رنگ‌ها از نظر روانشناسی، تست‌ روانشناسی رنگ‌ها، روانشناسی رنگ‌ها در تبلیغات و خصوصیات هر رنگ از نظر روانشناسی برای مثل روانشناسی رنگ نارنجی و زرد و... پرداخته‌ایم.

منظور از روانشناسی رنگ‌ها چیست؟

روانشناسی رنگ به معنی مطالعه تأثیرگذاری رنگ‌های موجود در محیط بر ذهن و حالات روحی افراد است. البته این علم، یک شاخه جداگانه از روانشناسی نیست بلکه در میان زیرمجموعه‌های مختلف روانشناسی، می‌تواند بخشی از روانشناسی شناختی باشد.
با وجودی که اثر رنگ‌ها تا حدودی ذهنی است و در مورد اشخاص مختلف با جنسیت، سن و فرهنگ مختلف فرق می‌کند، امّا بیشتر رنگ‌ها دارای معنی و تاثیر یگانه‌ای در سراسر جهان هستند. برای مثال رنگ‌هایی که در طیف قرمز قرار دارند به عنوان رنگ‌های گرم شناخته می‌شوند که این طیف دامنه‌اش از احساسات گرم و صمیمانه تا احساس خشم و عصبانیت متغیر است.

روانشناسی رنگ‌ها و مطالعه رنگ‌ها به عنوان عواملی که بر رفتار و واکنش‌های افراد تاثیر می‌گذارند، اهمیت و جذابیت فراوانی دارد تا حدی که بعضی اوقات از تست روانشناسی رنگ‌ها برای شخصیت شناسی از روی رنگ مورد علاقه استفاده می‌شود.

البته تست رنگ شخصیت جوابی قطعی درباره شخصیت افراد به شما نمی‌دهد، اما می‌تواند در شناخت بهتر برخی از ابعاد شخصیت مفید باشد.
تاثیر رنگ بر رفتار انسان، شامل نمونه‌های بسیاری می‌شود، برای مثال رنگ بر ادراکاتی که آشکار نیستند مانند طعم غذا تاثیر می‌گذارد. رنگ‌ها همچنین می‌توانند اثر بخشی دارویی را افزایش دهند. به عنوان مثال، قرص قرمز یا نارنجی معمولا به عنوان محرک استفاده می‌شود.

اهمیت روانشناسی رنگ‌ها در چیست؟

اهمیت روانشناسی رنگ‌ها از این منظر است که می‌توان از رنگ‌ها به عنوان عامل کمکی در درمان بیماری‌های مختلف، ایجاد تغییرات مثبت در فکر، ذهن و جسم، تنظیم اهداف شغلی با کاهش استرس شغلی و ارتقاء مهارت‌های ارتباطی استفاده کرد.
روانشناسی رنگ همچنین به شکلی گسترده در بازاریابی و مسائل تجاری استفاده می‌شود. بسیاری از بازاریابان، رنگ را به عنوان بخش مهمی‌‌ از بازاریابی می‌شناسند، زیرا از رنگ می‌توان برای نفوذ بر مصرف کنندگان از طریق کالاها و خدمات استفاده کرد. به همین دلیل است که شرکت‌ها هنگام تصمیم گیری درباره لوگوی برند خود، با توجه به زمینه کسب و کارشان و یا معنا و مفهومی‌ که می‌خواهند به جوامع هدف برسانند، از یک ترکیب رنگی خاص استفاده می‌کنند.

روانشناسی رنگ‌ها در تبلیغات

تقریباً از زمان رونق چاپ رنگی روزنامه‌ها و آژانس‌های تبلیغاتی، بحث روانشناسی رنگ‌ها و نقش رنگ در بازاریابی و تبلیغات نیز به صورت جدی مطرح شد. رنگ‌ها می‌توانند جدا از تأثیری که بر افراد می‌گذارند، روی کسب و کار و برندینگ شما و نحوه تفکر مشتری در مورد شما نیز تاثیر گذار باشند.
نتایج تحقیقات زیادی که در این زمینه انجام شده است، ثابت کرده است که برخی رنگ‌ها در ایجاد واکنش‌های مطلوب از سوی مخاطب، تاثیر بیشتری دارند. همه ما به تجربه دریافته‌ایم که رنگ، چه در تبلیغات و چه در بسته بندی‌ها یا آگهی‌های تلویزیونی، بر روی قضاوت ما در مورد یک محصول یا برند تاثیر می‌گذارد.
هم چنین بازاریاب‌ها برای استفاده بهتر از رنگ‌ها باید این نکته را مد نظر داشته باشند که انتخاب یک رنگ برای سازمان، بر درک و تصور مخاطبان هر سازمان از آن تاثیر ماندگاری دارد. نکته مهم دیگر تأثیر عاطفی رنگ‌ها است که می‌تواند احساسات و توجهات مشتریان را به خود جلب نماید.

برای مثال رنگی که هر برند برای خودش انتخاب می‌کند، تأثیر مستقیمی‌ بر کیفیت، قدرت، زنانه یا مردانه بودن محصول یا خدمت آن برند دارد.
بنابراین روانشناسی رنگ‌ها در تبلیغات به پیامی‌ که رنگ در تبلیغات به مخاطب القا می‌کند و اثر آن بر واکنش مخاطب می‌پردازد. در ادامه برای نمونه، پیامی‌ که برخی از رنگ‌های اصلی در تبلیغات و بازاریابی القا می‌کنند را بیان کرده ایم:

روانشناسی رنگ قرمز در تبلیغات

رنگ قرمز که در نشان تجاری شرکت‌هایی همچون کوکاکولا، ردبول و باشگاه پرسپولیس استفاده شده است، باعث افزایش فشار خون و متابولیسم بدن می‌شود. قرمز، نماد انرژی است و شرکت‌ها و مؤسسات مختلف برای به هیجان آوردن افراد و تحریک آن‌ها به تصمیمات سریعی، همچون «همین الان بخرید» یا «اینجا را کلیک کنید» از این رنگ استفاده می‌کنند.

می‌توان از رنگ قرمز بـــه دلیل انتقال انرژی برای تبلیغ نوشیدنی‌های انرژی زا، بازی‌ها، خودروها، ورزش و فعالیت‌های فیزیکی پر تحرک استفاده کرد. نکته مهم این است که امکان دیده شدن رنگ قرمز، بسیار بالا است.

روانشناسی رنگ نارنجی در تبلیغات

رنگ نارنجی در نشان تجاری شرکت‌هایی همچون سایپا، مک دونالد، خطوط هوایی الاتحاد و الخلیج دیده می‌شود. رنگ نارنجی انرژی رنگ قرمز و شادی رنگ زرد را همزمان در خود جای داده است. نارنجی که نماد قوت و استقامت است؛ معنای جدیت، شیدایی، شادی، خلاقیت، تصمیم، جذابیت، موفقیت، تشویق و انگیزش را منتقل می‌کند.

این رنگ در چشم انسان احساس گرما را ایجاد می‌کند اما مانند قرمز تحریک گــــر نیست. رنگ نارنجی باعث تأمین انرژی بیشتر، اکسیژن بیشتر برای مغز و افزایش فعالیت‌های ذهنی می‌شود. نارنجی در ارتباط با غذای سالم، باعث افزایش اشتها می‌شود. رنگ نارنجی خیلی خوب دیده می‌شود و برای جلب توجه افراد در تبلیغات و بسته بندی‌ها، می‌توان از این رنگ استفاده کرد.

روانشناسی رنگ زرد در تبلیغات

رنگ زرد رنگ قدرتمند و شادی است که القاکننده‌ اعتماد به نفس، عزت نفس، و دیگر هیجان‌های مثبت است. رنگ زرد طول موج بلندی دارد و بیش از هر رنگ دیگری دیده می‌شود. زرد هم‌چنین رنگ خلاقیت است. شرکت‌هایی که در زمینه محصولات مربوط به کودکان فعالیت می‌کنند بیش‌تر تمایل دارند از رنگ زرد استفاده کنند. لوگوی مک‌دونالد زرد رنگ است؛ و نشان از شادابی و سرزندگی آن دارد. برند فِراری نیز روحیه‌ رقابتی‌اش را با لوگوی زرد رنگ خود نشان داده است.

روانشناسی رنگ و ارتباط بین رنگ و روان افراد

روانشناسی رنگ برای مدت طولانی مورد استفاده قرار گرفته شده است تا احساسات مورد نظر را در افراد ایجاد نماید. با این حال، چگونه مردم تحت تاثیر محرک‌های مختلف رنگ هستند؟ چگونگی این امر از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
برای مثال شواهدی وجود دارد که انتخاب رنگ ممکن است به دمای محیط بستگی داشته باشد. افرادی که سرمایی تر هستند،رنگ‌های گرم مانند قرمز و زرد را ترجیح می‌دهند در حالی که افرادی که گرمایی هستند رنگ‌های سرد مانند آبی و سبز را ترجیح می‌دهند.

چند مطالعه نشان داده است که پس زمینه فرهنگی هم دارای تأثیر قوی بر انتخاب رنگ است. این مطالعات نشان داده است که افرادی که از یک منطقه هستند (بدون در نظر گرفتن نوع نژاد) انتخاب رنگ مشابهی دارند. همچنین، بدون توجه به نژاد، یک منطقه ممکن است انتخاب متفاوت دیگری را نسبت به منطقه دیگری (به عنوان مثال، یک کشور دیگر یا یک منطقه متفاوت از یک کشور) داشته باشند.
یک مطالعه توسط روانشناس اندرو الیوت انجام شده است تا ببیند آیا رنگ لباس می‌تواند زنان را به نظر جذاب تر کند. او متوجه شد که زنان با لباس‌هایی به رنگ قرمز به طور چشمگیری جذابیت بیشتری نسبت به زنان دیگر دارند. مطالعات نشان داده است که ترجیح مردان در میان رنگ‌ها برای زنان، رنگ قرمز است.

رنگها و تفاوت های فرهنگی

علیرغم تفاوت‌های متقابل فرهنگی در مورد “معانی” رنگ‌های مختلف، یک مطالعه نشان داده که شباهت‌های متقابل فرهنگی وجود دارد که در آن افراد احساسی به رنگ‌های خاصی علاقه مند هستند؛ به عنوان مثال رنگ قرمز به عنوان رنگی قوی و فعال. بنابراین به طور کلی رنگ‌ها ابزار روانشناختی قدرتمند هستند. با استفاده از روانشناسی رنگ، می‌توانید پیام مثبت یا منفی ارسال کنید، فروش خود را تقویت کنید، یک جمعیت را آرام کنید یا فضایی متشنج ایجاد کنید.

چهار رنگ اصلی – قرمز، آبی، زرد و سبز وجود دارد. آن‌ها به ترتیب به جسم، ذهن، احساسات و ذات مربوط می‌شوند. در ادامه تاثیر رنگ‌ها از نظر روانشناسی با جزئیات بیشتری بررسی شده و خواص روانشناسی ده رنگ پایه آورده شده است.

روانشناسی رنگ قرمز

تاثیر فیزیکی
اثرات مثبت: قدرت جسمانی، قدرت، گرما، انرژی، بقا، تحریک، مردانگی، هیجان
اثرات منفی: اختلال، تجاوز، تاثیر منفی بصری، فشار
قرمز طولانی‌ترین طول موج را دارد و به همین دلیل است که توجه ما را جلب می‌کند. دلیلی که از این رنگ در چراغ‌های راهنمایی در سراسر جهان استفاده می‌شود نیز همین خاصیت جلب توجه است.
اثر رنگ قرمز فیزیکی است؛ به این معنی که احساسات را تحریک می‌کند و نبض افراد را افزایش می‌دهد. این رنگ مربوط به اصل مردانگی است و می‌تواند غریزه “مبارزه یا پرواز” را فعال کند.
قرمز از لحاظ روانشناسی رنگ قدرت است. قرمزِ خالص، ساده‌ترین رنگ و بدون ظرافت؛ تحریک کننده و پر جنب و جوش و بسیار دوستانه است. در عین حال، آن را می‌توان به عنوان رنگی تهاجمی‌نیز محسوب کرد.

روانشناسی رنگ آبی

تاثیر ذهنی
اثرات مثبت: هوش، ارتباطات، اعتماد، کارایی، آرامش، وظیفه، منطق، خنکی، انعکاس، آرامش.
اثرات منفی: سردی، بی اعتمادی، عدم احساس، عدم دوستی.
آبی رنگ ذهن است و اساسا آرامش بخش است. این رنگ به لحاظ ذهنی تأثیر به سزایی دارد و تاثیر آن با واکنش فیزیکی که ما به رنگ قرمز داریم متفاوت است. آبیِ پررنگ تفکر ما را تحریک می‌کند و آبیِ کم رنگ، ذهن و تمرکز را آرام می‌کند. به نظر می‌رسد اشیاء آبی به اندازه قرمز به ما نزدیک نیستند. رنگ آبی رنگ جهان است . با این حال، آن را در روانشناسی رنگ، می‌توان به عنوان رنگی سرد، بی ثبات و غیر دوستانه هم شناخت.

روانشناسی رنگ زرد

تاثیر عاطفی
اثرات مثبت: خوش بینی، اعتماد به نفس، عزت نفس، قدرت احساسی، دوستی، خلاقیت.
اثرات منفی: غیر منطقی بودن، ترس، شکنندگی احساسی، افسردگی، اضطراب، خودکشی
طول موج زرد نسبتا طولانی و اساسا تحریک کننده است. در این حالت این رنگ محرک احساس است، بنابراین زرد قوی ترین رنگ از نظر روانی است. زرد، روحیه ما و اعتماد به نفس ما را افزایش می‌دهد؛ این رنگ اعتماد به نفس و خوش بینی را بالا می‌برد. اما استفاده بیش از حد از آن می‌تواند باعث کاهش عزت نفس، ایجاد ترس و اضطراب شود.

روانشناسی رنگ سبز

تاثیر بر تعادل
اثرات مثبت: هماهنگی، تعادل، استراحت، عشق جهانی، آرامش،اطمینان، تعادل، صلح
اثرات منفی: خستگی، رکود، خالی از انرژی، بی نظمی
سبز رنگ تعادل است و بدان معنی است که هرچیزی سر جای خودش است و نیازی به تنظیم و تغییر نیست. هنگامی‌که به جهان نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که حاوی مقدار زیادی رنگ سبز است، این نشان دهنده حضور آب و قحطی کم است، بنابراین ما با رنگ سبز، به سطح بالایی از اطمینان می‌رسیم. از منظر منفی، این رنگ می‌تواند رکود را نشان دهد.

روانشناسی رنگ بنفش

تاثیر معنوی
اثرات مثبت: آگاهی معنوی، مهارت، بینایی، لوکس بودن، اعتبار، حقیقت، کیفیت
اثرات منفی: برون گرا، انحطاط، سرکوب، نادیده گرفتن
کوتاه ترین طول موج برای رنگ بنفش است که اغلب به عنوان رنگ ارغوانی توصیف می‌شود. این رنگ آگاهی را به سطح بالایی از ذهن، حتی به حوزه ارزش‌های معنوی می‌رساند. این رنگ بسیار درونگرا است و تفکر عمیق یا مراقبه را تشویق می‌کند و معمولا بهترین کیفیت ممکن را در اختیار قرار می‌دهد. آخرین طول موج قابل مشاهده قبل از اشعه ماوراء بنفش، دارای ارتباط با زمان و فضا و کیهان است. استفاده بیش از حد از بنفش می‌تواند درونگرایی را بیش از حد افزایش دهد.

روانشناسی رنگ نارنجی

اثرات مثبت: راحتی، گرما، امنیت، حساسیت، اشتیاق، فراوانی، سرگرم کننده
اثرات منفی: محرومیت، سرخوردگی، ناامیدی، عدم بلوغ
از آنجا که نارنجی ترکیبی از قرمز و زرد است، رنگ تحریک کننده ای است و در واقع ترکیبی از بخش فیزیکی و عاطفی است. این تمرکز ما بر مسائل فیزیکی – غذا، گرما، پناهگاه و غیره – و حساسیت را افزایش می‌دهد. این رنگ از نظر روانشناسی سرگرم کننده است. اما اثر منفی آن می‌تواند بر روی محرومیت تمرکز کند. این به احتمال زیاد زمانی است که نارنجی گرم با رنگ سیاه استفاده می‌شود. به همین ترتیب، استفاده بیش از حد از رنگ نارنجی، بیهودگی و فقدان ارزش‌های فکری را به دنبال دارد.

روانشناسی رنگ صورتی

اثرات مثبت: آرامش فیزیکی، پرورش، گرما، زنانه بودن، عشق، جنسیت، بقا
اثرات منفی: مهار، ترس احساسی، تخریب، ضعف فیزیکی
این رنگ به صورت ته مایه ای از رنگ قرمز، از لحاظ جسمی ‌ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اما این تاثیر به این شکل است که ما را آرام می‌کند، نه تحریک. صورتی از لحاظ روانشناسی رنگ، یک رنگ قدرتمند و روان شناختی است. این رنگ نشان دهنده اصل زنانگی و بقای گونه است؛ این رنگ پرورش دهنده و تسکین دهنده جسم است. استفاده بیش از حد از رنگ صورتی از لحاظ فیزیکی می‌تواند تا حدی مخرب و سست کننده باشد.

روانشناسی رنگ خاکستری

اثرات مثبت: بی‌طرفی روانی
اثرات منفی: عدم اطمینان، رطوبت، افسردگی، خواب زمستانی، کمبود انرژی
خاکستری خالص تنها رنگی است که خواص روانشناسی رنگ مستقیمی ‌ندارد. با این حال، کاملا سرکوبگر است و زمانی که جهان خاکستری می‌شود، ما به طور غریزی شرایط را برای آماده شدن برای خواب زمستانی آماده می‌کنیم. به غیر از تن دقیق، خاکستری اثر متفاوتی روی رنگ‌های دیگر مورد استفاده دارد. استفاده از خاکستری معمولا عدم اطمینان و ترس از قرار گرفتن در معرض دید را نشان می‌دهد.

روان شناسی رنگ سیاه

اثرات مثبت: پیچیدگی، زرق و برق، امنیت، ایمنی ، کارایی، ذات
اثرات منفی: سرکوب، سردی، تهدید، سنگینی
رنگ سیاه کاملا جذب کننده است. پیامدهای روانشناسی رنگ سیاه قابل توجه است. این رنگ موانع محافظتی ایجاد می‌کند، زیرا که تمام انرژی‌هایی را که به سوی شما می‌آید جذب می‌کند و شخصیت شما را پنهان می‌کند. سیاه در اصل عدم وجود نور است، چرا که هیچ طول موجی منعکس نمی‌شود و بنابراین می‌تواند تهدید کننده باشد؛ بسیاری از مردم از رنگ تیره می‌ترسند.اما از لحاظ مثبت نگری به صورت مطلق ارتباط برقرار می‌کند. این ارتباط پیچیدگی و برتری بی نظیری را به همراه دارد و به ویژه با رنگ سفید خوب عمل می‌کند. سیاه ادراک سنگینی و جدیت را ایجاد می‌کند.

روان شناسی رنگ سفید

اثرات مثبت: بهداشت، بی باری، وضوح، خلوص، پاکی سادگی، پیچیدگی، بهره وری
اثرات منفی: ناباروری، سردی، موانع، عدم دوستی
درست همانطور که سیاه جذب کننده است، سفید بازتابنده کامل است. در واقع، این نیروی کامل طیف سفید را در چشم ما نشان می‌دهد. از این رو، موانع ایجاد می‌کند، اما موانع آن متفاوت از جنبه رنگ سیاه است.

سفید از لحاظ روانشناسی رنگ بیانگر خلوص است.مفهوم ناپایداری نیز می‌تواند جنبه منفی آن باشد. از لحاظ بصری، سفید، یک درک فزاینده از فضا را می‌دهد. اثر منفی سفید در رنگ‌های گرم باعث می‌شود که آن‌ها به نظر برسند و احساس خوبی ایجاد کنند.