آموزش نحوه هرس ریشه گیاهان آپارتمانی

گاهی پیش می‌آید که ریشه‌های یک گیاه آپارتمانی به‌طور کامل فضای گلدان را اشغال می‌کنند. ریشه در گلدان اغلب در حال چرخش است و یک شبکه متراکم ایجاد می‌کند. بنابراین می‌تواند بخش فشرده و سختی تشکیل دهد که به‌صورت توده‌ از گلدان خارج می‌شود. در واقع ریشه شکل گلدان را به خود می‌گیرد. یک راه حل برای نجات گیاه، هرس ریشه گیاه آپارتمانی است.

هرس ریشه یک گیاه آپارتمانی به کمی صبر و حوصله نیاز دارد. البته ممکن است تاکنون دست به چنین کاری نزده باشید و تجربه نداشته باشید. شاید هم آن را ضروری ندانید. اما به زودی به این نتیجه می‌رسید که جهت جلوگیری از از‌ بین‌ رفتن گیاه، باید اقدام به هرس ریشه آن نمایید.

با ریشه بزرگتر از حجم یک گلدان چه باید کرد؟

دو راه‌ حل اصلی برای این مسئله وجود دارد. ابتدا می‌توانید گیاه خود را در گلدان بزرگ‌تری بکارید. باید ریشه‌های گیاه را از هم باز کنید و در گلدان بزرگتری قرار دهید. در این‌صورت ریشه‌ها فضای بیشتری برای گسترش خواهند داشت. اگر می‌خواهید ریشه گیاه به رشد خود ادامه دهد و گلدان بزرگتری در دسترس دارید، این راهکار خوبی خواهد بود.

اما اگر گیاه شما در گلدان مورد علاقه‌تان قرار دارد یا نمی‌خواهید گیاهتان بزرگ‌تر شود، راه‌حل بهتر، هرس ریشه گیاهان آپارتمانی است. هرس یک گیاه ریشه‌دار پیچیده‌ به نظر می‌رسد. اما اگر گیاه شما خیلی بزرگ نباشد، آسان بوده حتی ممکن است جان گیاه شما را نجات دهد. اگر گیاه شما در تراریوم می‌روید یا مثلا بونسای یا درختچه‌ای شبیه به آن است، می‌توانید برای حفظ اندازه کوچک آن، ریشه‌هایش را هرس کنید.

گاهی هم ممکن است ریشه‌ها در اثر رشد زیاد، از سوراخ‌های مخصوص زهکشی در کف گلدان خارج شوند. چنین گیاهی اغلب ناسالم است. زیرا درهم‌تنیدگی ریشه‌ها می‌تواند به گیاه فشار وارد کند و آن را از مواد مغذی، هوا و آب محروم کند. وقتی ریشه از سوراخ‌های پایینی گلدان خارج شده باشد، تنها لطفی که می‌توان انجام داد، هرس ریشه گیاهان آپارتمانی است.

بیشتر بخوانید: اشتباهات نگهداری گیاهان آپارتمانی را مرتکب نشوید!

چه زمانی برای هرس ریشه گیاهان آپارتمانی مناسب است؟

زمانی‌که ریشه گیاه، گلدان را پر و شروع به چرخش در اطراف سطح داخلی گلدان کرد، ریشه باید هرس شود. اگر هم دیدید که ریشه‌های گیاهان از سوراخ‌های زهکشی گلدان خارج شده‌اند، زمان هرس ریشه گیاهان آپارتمانی رسیده است.

عوض کردن گلدان گیاهان، هر چند وقت یک‌بار لازم است. اما اطلاع از زمان درست تعویض گلدان، به نوع گیاه و سرعت رشد آن بستگی دارد. معمولاً تشخیص اینکه چه زمانی گیاه نیاز به هرس ریشه دارد، آسان است. زیرا ریشه گیاه به صورت یک توده از سوراخ‌های کف گلدان خارج شده است. برای چک کردن ریشه، سعی کنید گیاه را از ساقه بگیرید و با وارونه کردن گلدان، گیاه را بیرون بکشید.

بیشتر بخوانید: بهترین زمان هرس درخت چه زمانی است؟

برای هرس ریشه گیاهان آپارتمانی، به چه چیزهایی نیاز داریم؟

ابزار و تجهیزات مورد نیاز

• بیلچه دستی
• قیچی هرس یا چاقوی تیز
• چاقوی بلند (در صورت نیاز)
• چوب ظریف بلند یا چنگال (در صورت نیاز)

مواد مورد نیاز

• یک کیسه کوچک خاک گلدان
• گلدان جدید (اختیاری)

روش هرس کردن ریشه گیاهان آپارتمانی

1- ریشه گیاه آپارتمانی را از گلدان خارج کنید

ابتدا گیاه خود را از گلدان بیرون بیاورید و ریشه‌هایش را بررسی کنید. هنگام انجام این مرحله به‌خصوص اگر گیاه ظریف است، فقط گیاه را از گلدان بیرون نکشید. بلکه اگر گیاه خیلی بزرگ نیست، گلدان را هم برگردانید و روی سطح آن ضربه بزنید. اگر گلدان انعطاف‌پذیر است، سعی کنید کناره‌های آن را کمی فشار دهید تا گیاه از گلدان بیرون بیاید. دست خود را در پایین ساقه گیاه و در محل اتصال ساقه به خاک قرار دهید. سپس به آرامی گیاه را بچرخانید یا تکان دهید. همچنین ممکن است مجبور شوید یک چاقوی بلند را در اطراف محیط گلدان بکشید تا ریشه و خاک از داخل گلدان جدا شود.

2- ریشه گیاه آپارتمانی را هرس کنید

برای هرس کردن ریشه گیاهان آپارتمانی از یک قیچی یا یک چاقوی تیز استفاده کنید. اطراف و پایین ریشه گیاه را ببرید و ریشه و خاک را سبک کنید. تهاجمی عمل نکرده و هم‌زمان ریشه‌های بزرگ و کوچک را کوتاه نکنید. بلکه تنها ریشه‌های رشته‌ای و نازک را کوتاه کنید.

این مرحله در نگاه اول ممکن است کمی وحشیانه به نظر برسد، گویی دارید به گیاه خود آسیب می‌رسانید. اما مطمئن باشید بعد از هرس ریشه‌، گیاه از شما متشکر خواهد بود. برای هرس ریشه گیاهان آپارتمانی که ریشه‌های زیادی دارند، می‌توانید یک‌چهارم پایین ریشه‌های قدیمی را ببرید. با این ترفند به بازسازی و رشد سالم ریشه کمک موثری خواهید کرد.

3- ریشه‌ها را از هم باز کنید

با استفاده از انگشتان خود، بخش‌های ریشه را به آرامی از هم جدا کنید. اگر ریشه‌ها بسیار درهم‌تنیده شده‌اند، با چوب ظریف یا چنگال، خاک و ریشه‌های تنیده شده را از هم باز کنید. گره‌ها را از بین ببرید و ریشه‌ها را به اطراف پخش کنید. این مرحله ریشه‌ها را تشویق می‌کند تا به جای ادامه رشد چرخشی خود در اطراف گلدان، در گلدان پراکنده شوند.

بیشتر بخوانید: نکات مهمی که در نگهداری کاکتوس باید بدانید

4- گلدان را آماده کنید

مقداری پوکه معدنی را در کف گلدان ریخته و روی آن خاک بریزید. ارتفاع خاک باید به اندازه‌ای باشد که توده ریشه کوچک شده، حدود 2.5 سانتی‌متر زیر لبه گلدان قرار گیرد. مطمئن شوید تاج گیاه یعنی محل برخورد ساقه گیاه با ریشه‌ها، در داخل خاک قرار می‌گیرد.

5- گیاه را داخل گلدان جدید بکارید

در نهایت، گیاه خود را داخل گلدان جدید قرار دهید و در اطراف ساقه و ریشه تازه هرس‌شده، خاک بریزید. اطمینان حاصل کنید که خاک به تمام شکاف‌های بین ریشه و کناره‌های ظرف ریخته می‌شود. ممکن است برای حرکت دادن خاک در کناره‌های گلدان، به یک بیلچه دستی نیاز داشته باشید. سعی کنید خاک را به گونه‌ای هدایت کنید که تمام فضاهای خالی داخل گلدان را پر کند.

بیشتر بخوانید: بهترین زمان کاشت درخت چه زمانی است؟

6- گیاه را آبیاری کنید

پس از انجام مراحل هرس ریشه گیاهان آپارتمانی و کاشت گیاه در گلدان جدید، گلدان را سخاوتمندانه آبیاری کنید. در صورت نشست خاک، مقداری خاک به گلدان اضافه کنید. گیاه خود را برای چند هفته سیراب نگه دارید تا ریشه آن بتواند بهبود یابد و رشد پیدا کند.

بیشتر بخوانید: گیاهان کم آب آپارتمانی برای تنبل ها!

سخن پایانی

اگر گیاه زیاد رشد کرده باشد، ریشه‌هایش در هم می‌پیچید و گلدان برایش تنگ می‌شود. پس باید اقدام به هرس کردن ریشه کنید. ریشه گیاهان بخش بسیار حساس آنها است، بنابراین در زمان هرس ریشه گیاهان آپارتمانی، مراقب باشید ساختار ریشه را خراب نکنید. چون گیاه از طریق ریشه آب و مواد مغذی را دریافت می‌کند و اگر خراب شود، گیاه از بین می‌رود.

هرس ریشه گیاهان آپارتمانی به صبر و حوصله کافی نیاز دارد. پس زمان مناسبی را برای این کار انتخاب نمایید تا به ریشه آسیبی نرسد. توصیه می‌شود پیش از شروع کار چاقو، بیلچه و دست‌های خود را ضدعفونی کنید. اگر موقع کاشت مجدد گیاه، ناچار هستید یک دسته بزرگ ریشه را در گلدان قرار دهید، یعنی هرس ریشه به درستی انجام نشده است. پس ریشه را با دقت هرس کنید.

منبع: Thespruce