احتمالا برای شما نیز پیش آمده که با فردی مواجه شوید که فکر میکند تفاوت کلر و وایتکس اندک است و یا حتی فکر میکند تفاوتی با یکدیگر ندارند. در این مواقع ممکن است برای شما نیز این سوال پیش بیاید که آیا وایتکس همان کلر است؟ البته که این دو ماده شباهتهای بسیاری به یکدیگر دارند و حتی در ادامه خواهیم گفت که از کلر در ترکیب وایتکس استفاده میشود، ولی اساسا تفاوت کلر و وایتکس چشمگیر است.
در این مقاله با ویژگیهای کلر و کاربردهای آن و همچنین خصوصیات وایتکس و موارد مصرف آن آشنا میشویم. در انتها نیز مقایسهای موردی بین این دو ماده انجام خواهیم داد و به طور کلی برای شما شرح خواهیم داد که تفاوت کلر و وایتکس چیست.
کلر و برخی کاربردهای آن
دانستن خصوصیات کلر به شناخت هر چه بیشتر تفاوت کلر و وایتکس کمک خواهد کرد. مهمترین خصوصیت کلر این است که این ماده به صورت طبیعی و به شکل گاز یا مایع در طبیعت وجود دارد. کلر میتواند با بسیاری از عناصر و ترکیبهای دیگر واکنش نشان دهد و البته مواد جدید بسازد، به همین دلیل هم از کلر در ساخت وایتکس استفاده میشود و این شاید مهمترین تفاوت کلر و وایتکس باشد.
گاز کلر حتی در غلظتهای کم نیز، سمی است به خصوص زمانی که مدت طولانی در معرض آن قرار بگیرید. زیرا کلر با رطوبت موجود در هوا واکنش نشان میدهد و هیپوکلرید و یا هیپوکلریک اسید تولید میکند. این دو ماده میتوانند بر روی بافتهای تنفسی قرار گرفته و در کار آنها اختلال ایجاد کنند.
حال که با خصوصیات کلر آشنا شدید به سراغ کاربردهای آن میرویم. کاربرد اصلی کلر، ضدعفونی کردن باکتریها و میکروبهای موجود در آب است. به همین دلیل از کلر به کرات به عنوان ضدعفونی کننده در استخر استفاده میشود. یک کاربرد دیگر کلر نیز به عنوان از بین برنده رنگ پارچهها و کاغذ است.
کلر موارد مصرف پزشکی بسیار متعددی نیز دارد و از آن در ترکیبهای داروهایی برای درمان بیماریهایی مانند مالاریا و بیماریهای قلبی و سرماخوردگی و بیخوابی و نیز برخی تومورها و مواردی دیگر استفاده میشود.
همچنین از کلر در کشاورزی، در ساخت دستگاههای الکترونیک و همچنین در صنعت اتومبیلسازی نیز استفاده میشود. به عنوان مثال یکی از کاربردهای کلر در ساخت سختافزارهای کامپیوتری و قطعات سیلیکونی است. کلر در اتومبیلسازی نیز در ساخت نایلونِ کمربند ایمنی و کیسههای هوا کاربرد دارد. از کاربردهای دیگر کلر میتوان به ساخت جلیقه ضدگلوله از این ماده پرکاربرد اشاره کرد.
میدانیم که از این همه کاربرد کلر احتمالا متعجب شدهاید، اما شاید جالب باشد که بدانید کاربرد کلر به مواردی که گفتیم محدود نمیشود و از آن در ساخت پلاستیک، پی وی سی، لوله، رنگ، زیرانداز نایلونی و وسایلی مثل تلویزیون و سی دی هم استفاده میشود.
کلر به شکل قرص، پودر و یا مایع در بازار موجود است.
وایتکس و برخی کاربردهای آن
همانطور که در ابتدای بخش قبل گفتیم، دانستن خصوصیات وایتکس نیز میتواند ما را در درک بهتر تفاوت کلر و وایتکس کمک کند. اولین چیزی که باید درباره وایتکس یا به طور کلی مایع سفیدکننده بدانید، این است که وایتکس برخلاف کلر یک ماده مصنوعی و ساخته دست انسان است و از ترکیب کلر و مواد دیگری مثل سدیم، هیدروژن، اکسیژن، کلسیم و … تشکیل میشود. از آنجایی که وایتکس از این مواد ساخته میشود، برخی ویژگیهای مواد تشکیل دهندهاش را هم نگه میدارد، به همین دلیل مانند کلر برای ضدعفونی کردن استفاده شده و میتواند رنگ پارچه و کاغذ را هم سفید کند. از وایتکس با فرمولهای متفاوت، برای سفید کردن مو، دندان و برخی دیگر از اعضای بدن و همچنین در صنایع غذایی هم استفاده میشود.
پس بر اساس این توضیحات، در جواب سوال “آیا وایتکس همان کلر است؟” باید گفت که در واقع وایتکس زیرمجموعه یا مادهای ساخته شده از کلر است. وایتکس معمولا به شکل مایع در بستهبندیهایی خاص به بازار عرضه میشود. البته این ماده کاربردی، به اشکال دیگر نیز وارد بازار شده است، مثلا دستمالهایی آغشته به وایتکس برای نظافت سطوح.
بیشتر بدانید ضرر وایتکس برای ماشین لباسشویی با کدام نوع وایتکس کمتر است؟
آیا وایتکس بدون کلر هم در بازار وجود دارد؟
وایتکس به آن معنایی که ما میشناسیم، از کلر ساخته شده است. البته موادی به نام وایتکس سفیدکننده بدون کلر نیز در بازار وجود دارند، که به جای کلر از مواد دیگری استفاده میکنند و با آنها حتی لباسهای رنگی را هم میتوان شست، اما قدرت ضدعفونی و سفیدکنندگیشان طبیعتا از وایتکس حاوی کلر بسیار کمتر است.
اگر به هر دلیلی تمایل به استفاده از کلر و یا مواد حاوی آن را ندارید، میتوانید از مواد دیگری به جای وایتکس به عنوان “سفید کننده” استفاده کنید که حاوی کلر نیستند. مثلا هیدروژن پراکسید، سدیم پربورات، دی اکسید گوگرد و سدیم بیسولفیت. شما حتی میتوانید از “نور” هم به جای سفید کننده استفاده کنید. شاید تا به حال دیده باشید که رنگ برخی لباسها پس از تماس طولانی با نور خورشید کم رنگ شده و یا از بین میرود.
آیا میتوان از وایتکس به جای کلر برای ضدعفونی آب استخر استفاده کرد؟
برای خیلی از افرادی که در خانه خود استخر دارند، گاهی این سوال پیش میآید که آیا میتوان از وایتکس یا سفیدکننده برای ضدعفونی کردن آب استخر استفاده کرد؟ به هر حال وایتکس از همان کلر تشکیل شده و خیلی هم ارزانتر است. اما باید بدانید که کلر به شکل کلسیم هیپوکلریت، مشخصا برای ضدعفونی کردن آب استخر ساخته میشود و 65 درصد غلظت برای پاکسازی آب دارد. این در حالیست که وایتکس تنها از 5 تا 6 درصد کلر تشکیل شده و طبیعتا خاصیت پاککنندگیاش برای حجم آب استخر، به اندازه کلر نیست. بنابراین برای ضدعفونی آب استخر باید از کلر استفاده کرد و وایتکس جایگزینی برای آن نیست.
بیشتر بدانید روش های ضدعفونی کردن آب استخر
پس تفاوت کلر و وایتکس در چیست؟
حال که با کلر و وایتکس و کاربردهای آنها به طور کلی آشنا شدید در این بخش قصد داریم تفاوت کلر و وایتکس را برای شما بازگو کنیم:
- کلر یک عنصر طبیعی است و در واقع یکی از اجزای تشکیل دهنده وایتکس است، در حالی که وایتکس ترکیبی از مواد مختلف است.
- کلر یکی از عناصر مهم در طبیعت است، به خصوص برای زندگی حیوانات و گیاهان، در حالی که وایتکس این گونه نیست.
- کلر به شکل طبیعی در طبیعت وجود دارد در حالی که وایتکس محصولی کارخانهای است که بشر آن را تولید کرده است.
- کلر به 3 شکل گاز و مایع در طبیعت و به حالت جامد برای استفادههای تجاری موجود است. اما وایتکس تنها به حالت مایع وجود دارد.
- کلر در کنار پاککننده بودن و داشتن خاصیت ضدعفونیکنندگی کاربردهای بسیار دیگری نیز در داروسازی، خودروسازی و صنایع تولید پلاستیک و غیره دارد، در صورتی که وایتکس تنها کاربرد سفیدکننده و ضدعفونی کنندگی دارد.
جمع بندی
امیدواریم با اطلاعاتی که در این مطلب خواندید، بتوانید تفاوت اصلی کلر و وایتکس را تشخیص دهید و از هرکدام به جای خود استفاده کنید. اگر دوست دارید درباره کاربردهای وایتکس در امور نظافت و ضدعفونی کردن بیشتر بدانید، پیشنهاد میکنیم سری به صفحه کاربردهای وایتکس بزنید، در این صفحه لیستی از کارهای قابل انجام با وایتکس جمع شدهاند. همچنین برای مطالعه درباره کاربرد و عوارض استفاده اصلی کلر، یعنی پاکسازی آب استخر، مطلب آب استخر و کلر را حتما بخوانید.
آن کلری که شما گفتی کلسیم هیپو کلریته که از حل شدن گاز کلر در آب آهک حاصل میشه و اشتباها نوشتی کلر دارای ۶۵ در صد کلره!! از حل شدن گاز کلر در محلول سود سوز آور یا پتاس سدیم هیپو کلریت یا پتاسیم هیپو کلریت به دست میاد که مایعه و میتوان همان وایتکس را تا غلظت ۷۰ در صد غلیظ کرد بستگی به میزان سود یا پتاس حل شده داره. و کلسیم هیپو کلریت یا آهک کلر دار به صورت جامده و بیشتر برای استخر استفاده میشه چون وایتکس قدرت بازی بسیار بالایی داره که باعث خورندگی زیاد و سوزش پوست و چشم میشه. و آهک کلر دار قلیاییت کم تری داره. کلر که شما گفتی یک عنصر گازی شکل و بسیار سمی و خفه کننده است به رنگ زرد متمایل به سبز که خواص اکسید کننده ی بسیار قوی داره یومین عنصر الکترونگاتیو پس از فلوئور و اکسیژن هست. جزو اصلی سازنده ی نمک خوراکی سدیم کلرید که جزو گروه هالوژنها در جدول تناوبی عناصر است و دومین هالوژن پس از فلوئور است. فراوانترین و ارزان ترین هالوژن در طبیعت. کلر به خاطر طبیعت گازی در دمای محیط و انحلالیت کم در آب و ناپایداری و خطر تماس و استنشاق به هیچ وجه به طور مستقیم برای ضد عفونی آب آشامیدنی و آب استخر و … استفاده نمیشه بلکه در محیط های قلیایی پایداره.
ادامه ی مطلب :یک جا هم نوشته بودید کلر در طبیعت به صورت آزاد به شکل گاز یا مایع وجود داره این کاملاً غلطه ..هیچ کدام از هالوژن ها حتی هالوژنهای با فعالیت شیمیایی کم تر مثل بُرم و یُد در طبیعت به حالت آزاد یافت نمی شوند و تمامی هالوژنها در طبیعت به صورت یون هالید و ترکیب با دیگر عناصر موجودند. مثل یون فلوئورید..کلرید…برمید…و یدید یا یدات و برمات… اگر کلر یا باقی هالوژن ها به صورت آزاد در طبیعت وجود داشتند که دیگه هیچ موجود زنده ای وجود نداشت. چون همه ی هالوژنها عناصر بسیار سمی و کشنده یا سرطانزا هستند و پاد زیست و سیتو زیست اند و سلول ها را می کشند. کلر بیشتر به صورت ترکیب در نمک خوراکی در طبیعت فراوان است. اما برم و ید عناصر بسیار خطرناک اند مثلا برم عقیم کننده و کشنده است و ید می تواند باعث سرطان غدد به خصوص تیروئید شود.برم و به خصوص ید کمیابند. ید به صورت ترکیب لازم و ضروری برای هورمون هوی تیروکسین است.فلوئور نیز شدیدا سمی و خطرنا ک است و حتی ترکیبات آن مثل یون فلوئورید سمی اند ولی به میزان کم باعث استحکام مینای دندان می شود.
سلام و وقت شما بخیر. ممنون از اینکه زمان گذاشتید و این توضیحات رو برای ما نوشتید. این مطلب در واقع نوشته شده برای اینکه به کاربر عادی و افرادی که دانش تخصصی در این زمینه ندارن، به بیان ساده تفاوت کلر و وایتکس رو بده. توضیحاتی که شما ارائه دادید بسیار جالب و البته بسیار تخصصی هستند و پیچیده. ممنون میشم اگر که مایل بودید، کمی ساده تر به ما بگید که دقیقا کدوم قسمت مطلب و به چه شکلی، باید اصلاح بشه و به زبان ساده چی به جاش نوشته بشه. پیشاپیش از وقتی که میذارید تشکر میکنم.