چه عللی باعث خاموش شدن ناگهانی بخاری گازی می شود؟
ساخت اولین بخاری گازی به بیش از ۱۵۰ سال قبل در انگلستان برمیگردد، از آن زمان تا به حال این محصول توانسته پیشرفت زیادی از نظر میزان وزن، زیبایی، بازدهی حرارتی و ایمنی کاربر داشته باشد. با این وجود استفاده از بخاری به دلایلی مثل سرویس نکردن سالانه آن باعث میشود که با مشکلاتی نیز همراه باشد.
اگر شما هم جزو آن دسته افرادی هستید که با شروع فصل سرما قصد روشن کردن بخاری خود را دارند احتمالاً با مشکل خاموش شدن بخاری گازی روبرو خواهید شد. در این مقاله میخواهیم به سؤالاتی مثل علت خاموش شدن ناگهانی بخاری گازی چیست؟ علت خاموش شدن بخاری گازی بعد از چند دقیقه پاسخ دهیم پس با بررسی مهمترین دلایل خاموش شدن بخاری گازی با استادکار همراه باشید.
بخاریهای گازی در جوامع پیشرفته امروزی بیشتر برای گرم کردن محیطهای خارج از خانه مثل پاسیو و گلخانهها استفاده میشوند. چرا که سیستمهای گرمایشی نوینی مثل انواع پکیج، شوفاژ و… توانستهاند جایگزین آن شوند با این حال قیمت مناسب آن سبب شده که نوز هم در بسیاری از نقاط دنیا از این وسیله برای گرمایش خانهها استفاده شود.
معرفی اجزای اصلی بخاری گازی
بخاریهای گازسوز در انواع و اقسام مختلف در بازار به فروش میرسند. با این حال اجزای اصلی همه آنها مشابه هم است و به طور کلی شامل:
- بدنه و محفظه احتراقی از جنس فولاد
به طور کلی بخاری را به دو قسمت بدنه خارجی و دیگ فولادی تقسیم بندی میکنند. بدنه بخاریهای گازسوز نمای بیرونی آن است و نقشی در احتراق ندارد و فرآیند احتراق به طور کامل درون محفظه فولادی مخصوص خود انجام میشود. - شیشه محافظ
شیشهای که در بخاریهای گازی مورد استفاده قرار میگیرند ضد حرارت، نشکن و نسوز و اغلب از نوع سکوریت احتراقی هستند. علت استفاده از شیشه محافظ علاوه بر افزایش زیبایی محصول، امکان مشاهده شعلهی بخاری توسط کاربر و تشخیص درست سوختن گاز است (شعله بخاری گازی باید کاملاً آبی بسوزد) و تنظیم مقدار حرارت بخاری گازی است. - مشعل
مشعل بخاری گازی درواقع محلی است که گاز ورودی به دستگاه در آن میسوزد و احتراق صورت میگیرد. محل قرارگیری مشعل درون محفظه احتراق است. - شمعک (پیلوت)
شمعک یا پیلوت وظیفه راه اندازی بخاری گازی را بر عهده دارد. بخاری گازیهای امروزی از شمعک مجهز به سیستم (Oxygen Depletion Sensor (ODS هستند که برای سنجش درصد اکسیژن محیط کاربرد دارد. طی فعالیت این سنسور در صورت کاهش ۱۸ درصدی اکسیژن، بخاری گازی به صورت خودکار خاموش گشته و جریان گاز ورودی به بخاری به طور کامل قطع میگردد. - ترموکوپل
ترموکوپل دیگر قطعه ایمنی بخاری گازی به حساب میآید که با عملکردی مشابه سیستم ODS سبب قطع جریان گاز در صورت لزوم میشود. نحوه کار این قطعه در ادامه مطلب ذکر شده است. - بوبین
بوبین یا شیر مغناطیسی بخاری گازی قطعه ای در ارتباط با ترموکوپل است که طی فعالیت آن باث قطع و وصل جریان گاز میشود. توضیح عملکرد دقیق این قطعه نیز در ادامه مطلب ذکر شده است. - شیر کنترل یا کاربراتور
کاربراتور وظیفه تنظیم روشن و خاموش بودن دستگاه و کنترل شمعک و مشعل را بر عهده دارد که خود به شامل فیلتر، جرقه زن، تنظیم کننده جریان گاز و شعله است - لولههای گاز
این لوله ها معمولاً از جنس فلز مس یا آلومینیوم هستند که وظیفه انتقال گاز از شیر اصلی گاز شهر به مشعل اصلی را به عهده دارند.
شش علت خاموش شدن بخاری گازی
-
مسدود شدن مسیر گاز ورودی به مشعل اصلی بخاری
یکی از مواردی که باعث میشود شما نتوانید بخاری گازی خود را روشن کنید مسدود شدن مسیر گاز ورودی به مشعل اصلی بخاری است. قرار گرفتن در معرض گردوغبار و دیگر شئ های خارجی در دراز مدت میتواند مسیر گاز ورودی به مشعل را مسدود یا نیمه مسدود کند، در این حالت ممکن است دستگاه روشن شود ولی بعد از مدتی بخاری گازی خود به خود خاموش میشود؛
اما مشخصه اصلی مسدود شدن این مسیر چیست؟ پس از این که شما شمعک (پیلوت) بخاری را روشن میکنید با چرخاندن کلید فرمان میبایست شعله اصلی بخاری روشن شود، اما در این شرایط شمعک به دلیل مسدود بودن ورودی مشعل قادر به روشن کردن شعله اصلی نیست و یا میزان گاز ورودی به آن بسیار کم است.
برای باز کردن مسیر گاز ورودی و رفع مشکل خاموش شدن بخاری گازی لازم است بخاری را با دقت باز کنید و محل مورد نظر را به کمک جاروبرقی کاملاً تمیز کنید، بهتر است به هنگام باز کردن دستگاه از نحوه اتصال آن عکس بگیرید که برای بستن مجدد آن به مشکل نخورید. با این حال با توجه به اینکه این مورد بیشتر به دلیل عدم سرویس به موقع بخاری رخ میدهد پیشنهاد میکنیم اگر با خاموش شدن خود به خود بخاری گازی روبرو هستید حتماً برای سرویس آن را به یک سرویسکار ماهر بسپارید.
-
منحرف شدن نازل گاز ورودی به مشعل اصلی بخاری
این مورد نتیجهای مشابه مورد قبلی دارد اما علت آن انحراف نازل گاز ورودی به دستگاه است. در صورتی که نازل گاز ورودی به مشعل تحت ضربه یا آسیب فیزیکی قرار بگیرد یا پیچ آن محکم نباشد از محل اصلی خود خارج شده و گاز نمیتواند وارد محفظه مشعل دستگاه شود. در این حالت عمدتاً شما قادر نخواهید بود بخاری گازی را روشن کنید اما در برخی نیز انحراف جزئی باعث قطع و وصل شدن گاز ورودی به دستگاه میشود که میتواند علت خاموش شدن یکدفعه ای بخاری گازی باشد. برای برطرف کردن این ایراد و رفع احتمالی مشکل خاموش شدن ناگهانی بخاری گازی میبایست به دقت نازل را در سر جای خود قرار داده و پیچهای آن را محکم نمایید.
-
تنظیم نبودن محل قرارگیری شمعک و ترموکوپل بخاری
موارد قبلی عمدتاً باعث میشدند که بخاری گازی شما قادر به روشن شدن باشد، اما اگر به دنبال این سؤال هستید که شایعترین علت خاموش شدن ناگهانی بخاری گازی چیست؟ باید بگوییم که پاسخ در ایراداتی است که ممکن است به طور مستقیم یا غیرمستقیم برای ترموکوپل دستگاه و اتصالات منتهی به آن پیش بیاید. یکی از این موارد تنظیم نبودن میزان شعله و محل شمعک و ترموکوپل است.
در صورتی که سر ترموکوپل در محل صحیح خود روی شمعک قرار نداشته باشد، انرژی الکتریسیته لازم برای عملکرد سوپاپ (هسته) بوبین فراهم نمیشود. در این حالت فنر بوبین سوپاپ را به سمت خارج برده و جریان گاز را قطع میکند؛ بنابراین تغییر میزان شعله شمعک و محل قرارگیری آن میتواند با تأثیر بر روی ترموکوپل و بوبین، جریان گاز را قطع کند. در واقع اگر شمعک به هر دلیلی نتواند گرمای لازم را به ترموکوپل برساند در نتیجه عملکرد بوبین بخاری گازی خود به خود خاموش میشود. برای تنظیم شعله شمعک میبایست پشت شمعک را باز کنید و با پیچ گوشتی هنگامی که شعله آن روشن است مقدار آن را تنظیم کنید. بهتر است این کار را به یک سرویس کار با تجربه بسپارید.
-
خراب شدن ترموکوپل بخاری
همانطور که گفته شد در پاسخ به اینکه بخاری گازی چرا خاموش میشود، بهتر است ابتدا وضعیت ترموکوپل دستگاه را بررسی کنید چرا که خراب شدن ترموکوپل بخاری یکی از شایعترین دلایل خاموش شدن ناگهانی بخاری گازی است. ابتدا بهتر است با نحوه کار ترموکوپل آشنا شویم.
ترموکوپل چیست و چگونه کار میکند؟
ترموکوپل یک مولد جریان الکتریسیته است که به واسطه اتصال و حرارت دیدن یک سمت دو فلز غیر همجنس باعث تولید مقدار کمی جریان الکتریکی در سمت دیگر آنها میشود. این وسیله عموماً به عنوان شیر کنترل در وسایل گازسوز (کاربراتور) کاربرد دارد.
هنگامی که محل اتصال دو فلز توسط شمعک حرارت میبیند انرژی الکتریکی تولید شده توسط ترموکوپل به بوبین متصل به آن میرسد. این انرژی باعث به وجود آمدن میدان مغناطیسی در سوپاپ یا هسته بوبین شده و آن را درون خود به حالت جذب نگه میدارد. حال در صورتی که جریان ترموکوپل قطع شود (به دلیل خاموش شدن شمعک یا خرابی ترموکوپل)، بوبین خاصیت مغناطیسی خود را از دست داده و سوپاپ آن خارج میشود، با خارج شدن سوپاپ واشری که روی آن تعبیه شده مسیر گاز ورودی به دستگاه را میبندد و جریان گاز قطع میشود.
به همین دلیل است که برای روشن کردن وسایل گازسوز معمولاً نیاز است حدود ۳۰ ثانیه شمعک آنها را روشن نگاه دارید تا ترموکوپل گرم شود و این فرآیند طی شود.
آزمایش سالم بودن ترموکوپل
به لحاظ ظاهری هنگامی ترموکوپل دستگاه شما معیوب است که محل وصل شدن دو فلز سوخته باشد یا اتصالی میان آنها وجود نداشته باشد. همچنین معیوب شدن واشر و عدم اتصال ترموکوپل به بوبین عوامل دیگر خرابی ترموکوپل هستند؛ اما تعمیرکاران برای بررسی ترموکوپل معمولاً آن را با یک بوبین سالم آزمایش میکنند و تغییر وضعیت سوپاپ بوبین را بررسی میکنند در روش دیگر سر ترموکوپل را به مدت ۳۰ ثانیه حرارت میدهند و بلافاصله انتهای آن را با سیم به یک بلندگوی کوچک متصل میکنند، اگر ترموکوپل سالم باشد صدای بیپ ضعیفی به گوش خواهد رسید که به معنی برقرار بودن جریان الکتریکی و سالم بودن ترموکوپل است. پس از آزمایش ترموکوپل در صورت معیوب بودن آن باید این قطعه را عوض کنید.
-
خراب شدن بوبین بخاری
اگر از سالم بودن ترموکوپل اطمینان دارید احتمالاً مشکل از بوبین یا شیر مغناطیسی بخاری گازی است. خراب بودن بوبین میتواند علت خاموش شدن بخاری گازی بعد از چند دقیقه و یا روشن نشدن آن باشد. به نحوه کارکرد بوبین اشاره کردیم اما چگونه بفهمیم بوبین بخاری گازی خراب است؟
آزمایش سالم بودن بوبین
مطابق آنچه که برای آزمایش سالم بودن ترموکوپل گفته شد که در آن از یک بوبین سالم استفاده میشد. در اینجا سرویسکار برعکس، بوبین معیوب را با ترموکوپل سالم آزمایش میکند و وضعیت عملکرد سوپاپ آن را چک میکند. در روش دیگر برای بررسی سالم بودن بوبین میتوان آن را به یک باتری قلمی ۱/۵ ولت متصل کرد. در این حالت اگر سوپاپ بوبین را به داخل فشار دهید در صورت سالم بودن بوبین سوپاپ در جای خود و در حالت جذب باقی میماند و اگر بوبین معیوب باشد از آن خارج میشود.
-
مشکلات ناشی از دودکش بخاری
در ارتباط با دودکش بخاری گازی موارد وجود دارند که در صورت رعایت نکردن آنها بعد از چند دقیقه بخاری گازی خود به خود خاموش میشود.
- قطر دودکش خانه یا ساختمان شما نباید از قطر دودکش بخاری گازی کمتر باشد. این حالت میتواند با فشار بر روی دستگاه سبب خاموش شدن ناگهانی بخاری گازی شود
- دودکش ساختمان باید دارای کلاهک مخصوص H شکل باشد تا ضمن اینکه وزش باد نتواند باعث خاموش شدن بخاری گازی شود از برگشتن خوردن ترکیبات حاصل از احتراق گاز شهری به داخل دستگاه بر اثر وزش باد جلوگیری شود. حضور مقدار زیاد این ترکیبات در محفظه احتراق با کاهش اکسیژن رسانی به دستگاه میتواند علت خاموش شدن بخاری گازی بعد از چند دقیقه باشد.
- از مسدود نبودن مسیر دودکش ساختمان اطمینان حاصل کنید. مسدود بودن دودکش نیز یکی از عوامل خاموش شدن ناگهانی بخاری گازی است.
- سطح دودکش ها باید حداقل یک متر از سقف یا کف پشت بام بالاتر باشد و از دیواره های اطراف آن نیز حداقل یک متر فاصله داشته باشد. در صورتی که طبقه ای به ساختمان شما اضافه شد میبایست دودکش های قدیمی را نیز دقیقا در راستا و عمودی تا بیرون سقف ادامه دهید.
- استفاده از زانو و پیج و خم های زیاد در مسیر دودکش بعلت کاهش کارایی دودکش جایز نیست. درصورت استفاده از زانوی ۹۰ در دودکش می بایست بـه ارتفاع بخش عمودی اضافه شود.
- نوع و جنس دودکشی که برای بخاری گازی انتخاب میکنید میبایست مقاوم در برابر حرارت و بدنه آن کاملا سالم و بدون نشتی باشد. هرگز از لوله های پلاستیکی یا آلمینیومی آکاردئونی استفاده تکنید، این جنس دودکش ها ممکن است در برابر گرما مقاوم نبوده و در احتراق بخاری گازی مشکل به وجود آورند. دودکش می بایست از ورقه های ضخیم گالوانیزه ضد زنگ و یا لوله ی سیمانی انتخاب شود.
سخن پایانی
در این مطلب ضمن بررسی جامع درباره علت خاموش شدن بخاری گازی به نحوه آزمایش و بررسی ترموکوپل و بوبین بخاری نیز پرداختیم. چرا که این دو قطعه از جمله شایعترین عوامل خاموش شدن خود به خود بخاری گازی هستند. علاوه بر این برخی مطالب گفته شده در این مطلب پاسخ مناسبی برای پرسش اینکه چرا بخاری گازی روشن نمیشود هستند. با این حال پیشنهاد میکنیم که مطلب عیب یابی بخاری گازی را نیز مطالعه بفرمایید. در پایان شما نیز میتوانید تجربیات خود را درباره علت خاموش شدن بخاری گازی در بخش نظرات برای استادکار بنویسید تا در بهروزرسانیهای بعدی این مقاله از آن استفاده کنیم.
خدمات قابل ارائه در سرویس نصب و تعمیر بخاری گازی استادکار:
- راه اندازی و نصب بخاری گازی
- تعمیر و نصب بخاری دیواری و زمینی
- سرویس بخاری گازی دودکش دار و بدون دودکش
- عیب یابی و رفع مشکل انواع بخاری گازی
- سرویس و تعمیر شومینه گازی
- تعمیر و تعویض ترموکوپل، ترموستات، شمعک، مشعل و…
- تعمیر و نصب انواع برندهای بخاری گازی و نیک کالا، آزمایش، مرجان و…
منبع: dengarden
با تشکر از معلومات تان لیکن در مورد safety check یا کارکرد درست و بیدون خطر ان خصوصا بخاری گازی یا Gas fire معلومات ارایه نکردید که کدام قسمت بخاری گازی باید چک شود و چگونه میتوان انرا چک کرد. یا از صحی بودن FSD ان و همچنان کارایی کاربن مونکساید ددیکتر را در محلیکه بخاری گاری نصب شده باشد, چون اکثرا بخاری گازی کاربن موکساید تولید میکنند خصوصا زمانیکه شعله ابی نباشد و گاز مکمل نسوزد یعنی incomplet flame باشد. بخاطر جلوگیری از بروز هرگونه تصادفات لازم است اله دقیق سنج درجه کاربن موکساید نصب شود.
در صورت امکان اگر طریقه ای safety check را که از درست کارکردن ترموکوپول و بوبین بما اعتماد میبخشد معلومات ارایه نمایید خوشت میشویم
احترام
عالی
بخاری گاز سوز من بعد یه مدت که روشن صدا مییفته بعد خاموش میشه راهنمایی میخاستم