وقتی صحبت از درهای چوبی می‌شود، خوب است بدانید که تغییر رنگ درب چوبی ناگزیر است و احتمالا در طول زمان برای هرکسی پیش می‌آید. البته می‌توانید به جای نگرانی، هم از فرایند تغییر رنگ درب چوبی به نفع خودتان استفاده کنید و هم با روش‌هایی از آن جلوگیری کنید. دلایلی که باعث تغییر رنگ چوب می‌شوند مختلف بوده و به خصوص برای تغییر رنگ درهای چوبی داخلی و خارجی، شرایط متفاوت است. برای اطلاع از عوامل تغییر رنگ درب چوبی و روش‌های جلوگیری از تغییر رنگ در چوبی، با استادکار همراه باشید.
چرا رنگ درب چوبی به مرور زمان تغییر می‌کند؟
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که یک وسیله تزئینی که پشت در چوبی خانه نصب کرده‌اید را پس از مدتی برداشته و با کمال تعجب دیده‌اید که رنگ چوب زیر آن وسیله، با سایر قسمت‌های درب فرق دارد. این تفاوت رنگ، نشان از تغییر رنگ درب چوبی شما دارد و خوب است که علت این تغییر را بدانید.
دلایل مختلفی برای اینکه برخی از گونه‌های چوب با گذشت زمان تغییر رنگ می‌دهند وجود دارد. اکثر کارشناسان صنعت چوب می‌گویند که دو عامل اصلی برای تغییر رنگ درب چوبی، اکسیداسیون و تماس با اشعه یو وی هستند. اما ما در ادامه سعی می‌کنیم تمامی عوامل تغییر رنگ درب چوبی را بیان کنیم.
تغییر رنگ درب چوبی به علت قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش
قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش و یا همان اشعه‌های خورشید، روی رنگ اولیه یا پرداخت درب چوبی به مرور تأثیر می‌گذارد، اما با گذشت زمان اگر درب به صورت روزانه در معرض این نور قرار بگیرد، نهایتا باعث تغییر رنگ درب چوبی می‌شود. تغییر رنگ چوبی در معرض نور، معمولا به این صورت است که چوب‌های تیره، تیره‌تر و چوب‌های روشن، روشن‌تر می‌شوند.
تغییر رنگ درب چوبی به علت اکسیداسیون (قرار گرفتن در معرض هوا)
قرار گرفتن در معرض اکسیژن باعث ایجاد فرایند اکسیداسیون در سطح چوب می‌شود. همه ما با تأثیر اکسیداسیون روی فلز آشنا هستیم و می‌دانیم که باعث زنگ زدگی می‌شود. اکسیداسیون طبیعتا اثر زنگ زدگی روی چوب ندارد، اما می‌تواند باعث تغییر رنگ درب چوبی شود. بسیاری از موادی که امروزه برای پرداخت چوب به کار می‌روند، می‌توانند این تغییر را کند کنند، اما روند اکسیداسیون را متوقف نمی‌کنند.
بیشتر بدانید نقاشی درب چوبی و نکاتی که تاکنون نمی‌دانستید
تغییر رنگ درب چوبی به علت تماس با آب و رطوبت
چوب خشک نباید در معرض آب باشد. از آنجایی که آب تبخیر می‌شود، می‌تواند مواد شیمیایی محلول در آب را از داخل چوب به سطح چوب منتقل کند. این مواد وقتی روی سطح چوب می‌مانند، باعث تغییر رنگ درب چوبی می‌شوند.
تغییر رنگ درب چوبی به علت تماس با گرما
به نظر می‌رسد تماس چوب با گرمای بالا (۶۵ درجه سانتیگراد یا بیشتر) در بلندمدت باعث تیره شدن و تغییر رنگ درب چوبی خشک می‌شود.
خوب است بدانید که تغییر رنگ چوب، بسیار طبیعی است و حتی پس از برداشت درختان به چوب و سپس تبدیل چوب‌ها به درهای چوبی، چوب همچنان در محیط تغییر می‌کند. چوب با تغییر در رطوبت و نور خورشید منبسط و منقبض می‌شود. چوب‌های تیره مانند گیلاس و چوب ماهون معمولاً بیشترین میزان تغییر رنگ درب چوبی را نشان می‌دهند، اما بسیاری از چوب‌های روشن‌تر مانند بلوط و افرا، رنگ کمی باثبات‌تر دارند.
تغییر رنگ درب چوبی به ویژه در سال اول بسیار چشمگیر است. از آنجایی که درب چوبی قابل حمل و نقل و جابه جایی نیست (مثل مبلمان و کتابخانه‌های چوبی) به احتمال زیاد تغییر رنگ در سال اول در آن رخ می‌دهد. در ادامه راه‌هایی برای کند کردن فرایند تغییر رنگ درب چوبی یا جلوگیری از آن را می‌خوانیم.
راه‌های جلوگیری از تغییر رنگ درب چوبی
همانطور که در بالا گفتیم، اشعه ماوراء بنفش و گرما در اثر تابش مستقیم نور خورشید، برای درب‌های چوبی بسیار مضر است و به مرور زمان حتما باعث تغییر رنگ درب چوبی می‌شود. حتی درهای چوبی داخلی منزل هم می‌توانند تغییر رنگ دهند، زیرا ۶۰-۷۰ % اشعه‌های نور خورشید معمولا از شیشه پنجره‌ها رد می‌شوند. قبل از رفتن به سراغ روش‌های پیشگیری از تغیر رنگ درب چوبی، خوب است با دو محصول رایج در زمینه محافظت از چوب آشنا شوید: لاک چوب و سیلر چوب.
لاک چوب ترکیبی از رزین‌ها و روغن‌هایی است که روی سطح چوب، یک لایه محافظ در برابر آسیب‌های مختلف ایجاد می‌کنند. لاک چوب با فرمول‌های مختلفی اعم از براق و نیمه براق تا مات در بازار موجود است. امروزه رایج ترین لاک، لاک پلی اورتان است. ضمنا خوب است بدانید لاک به داخل چوب نفوذ نمی‌کند، بلکه اولین لایه لاک، سطح چوب را مسدود می‌کند تا رطوبت محیط به داخل چوب نفوذ نکند. با این وجود به دلیل انقباض و انبساط دائم چوب، با گذشت زمان لایه لاک ممکن است ترک خورده، از بین برود و باعث شود رطوبت دوباره وارد چوب شود.
سیلر چوب ترکیبی از رزین و روغن است، اما چسبندگی کمتری نسبت به لاک دارد، به این معنی که سیلر در واقع خودش وارد منافذ چوب می‌شود و از درون، از چوب محافظت می‌کند. به همین دلیل باید چند لایه سیلر روی چوب زده شود، زیرا لایه اول به داخل چوب نفوذ می‌کند و لایه‌های بالایی، محافظی ضد خراش، ضد رطوبت و ضد حرارت روی چوب ایجاد می‌کند. سیلر را می‌توان تقریباً روی هر سطح چوبی (داخلی یا خارجی) استفاده کرد. سیلرهای مخصوص فضای بیرونی، معمولا حاوی تثبیت کننده‌هایی برای محافظت در برابر نور خورشید هستند.
بنابراین به طور کلی بهتر است از سیلر برای جلوگیری از تغییر رنگ درب چوبی بیرونی و از لاک چوب برای پیشگیری از تغییر رنگ درب چوبی داخلی استفاده کنید.
حالا که متوجه تفاوت این دو محصول شدید، به سراغ ادامه مطلب می‌رویم. برخی از کاربردی‌ترین راه‌های محافظت از رنگ درب چوبی عبارتند از:
- روی درب چوبی، از یک لایه روغن محافظ بدون رنگ استفاده کنید. این روغن‌ها می‌توانند تغییر رنگ درب چوبی را بسیار به تاخیر بیندازند. برخی از روغن‌های روکش چوب نسبت به بقیه، بیشتر در برابر نور مقاوم هستند، زیرا داخل خود رزین‌هایی دارند که در برابر کمرنگ شدن درب چوبی مقابل نور خورشید مقاومت می‌کنند. بنابراین هنگام تهیه روغن محافظ چوب، به جزئیات، مواد تشکیل دهنده و توضیحات روغن‌ها حتما توجه کنید.
- اگر درب ورودی خانه قدیمی و فرسوده شده است، اول پرداخت قبلی آن را با سنباده زدن کاملا پاک کنید. سپس می‌توانید بیرون در را با سیلر محافظ در برابر اشعه ماوراء بنفش بپوشانید. دقت کنید که از سیلرهای مخصوص درهای داخلی استفاده نکنید، زیرا در برابر اشعه آفتاب سریع از بین رفته و باعث تغییر رنگ درب چوبی می‌شوند. لاک چوبی نانو نیز گزینه بسیار مناسبی برای محافظت از رنگ درب چوب داخلی است.
- در صورتی که تصمیم به رنگ آمیزی درب‌های چوبی خانه گرفته‌اید، از رنگ و رنگدانه‌ای با کیفیت مناسب برای نقاشی درب چوبی استفاده کنید. اگر قصد رنگ آمیزی درب ورودی یا دربی که در فضای باز قرار می‌گیرد را دارید، هنگام تهیه رنگ دقت کنید که رنگ چوب مخصوص فضای باز انتخاب کنید تا رنگ در مقابل هوا، رطوبت و اشعه یو وی مقاوم باشد. پس از رنگ‌آمیزی نیز، روی رنگ را با سیلر حاوی مهارکننده‌های اشعه یو وی بپوشانید.
- برای پوشش بدنه در، محافظت بیشتر و در عین حال برق انداختن بافت آن، هر از چندگاهی از روغن گیاهی مخصوص چوب استفاده کنید. این روغن‌ها جذب چوب شده و آن را در برابر خط و خش، پوسیدگی، حرارت و رطوبت محافظت می‌کنند. روغن گیاهی را می‌توانید با یک دستمال تنظیف روی سطح درب چوبی بکشید. برندهای مختلفی از روغن گیاهی مخصوص چوب در بازار وجود دارند.
- اگر به دنبال پیشگیری از تغییر رنگ درب چوبی داخل منزل هستید، ساده‌ترین راه، استفاده از پرده یا پوشش مخصوص پنجره برای جلوگیری از ورود نور خورشید به داخل خانه و تابیدن آن روی در چوبی داخلی است.
- برای تغییر رنگ درب چوبی داخلی همچنین می‌توانید از لاک چوب استفاده کنید.
- می‌توانید با کاشت درختان در مسیر نور خورشید، جلوی درب خانه سایه ایجاد کنید و بدین وسیله از تغییر رنگ درب چوبی خانه‌تان جلوگیری کنید. سعی کنید تا حد امکان درختانی تهیه کنید که در تمام فصول سبز هستند و شاخ و برگ زیادی برای تغییر سایه دارند، به این ترتیب هم از تغییر رنگ درب چوبی خانه جلوگیری می‌کنید و هم منظره‌ای زیبا بیرون خانه خود خواهید داشت.
- بهترین و سریع‌ترین راه حل برای جلوگیری از تغییر رنگ درب چوبی جلوی منزل، اضافه کردن سایبان است. این کار به شما امکان می‌دهد که نور خورشید را به طور کامل و فارغ از فصل و زمان، مسدود کنید و درب چوبی خانه را از هرگونه آفتاب در امان نگه دارید.
جمع‌بندی
در این مطلب درباره دلایل تغییر رنگ درب چوبی و راه‌های پیشگیری از آن خواندیم. در انتها نکات زیر را نیز در این باره به یاد داشته باشید:
- رنگ درب چوبی به مرور زمان و به صورت ناگزیر تغییر می‌کند.
- مهم‌ترین دلایل تغییر رنگ درب چوبی، تماس با هوا، نور خورشید و رطوبت هستند.
- بهترین روش برای جلوگیری از تغییر رنگ درب چوبی، به خصوص درب چوبی ورودی خانه، نصب یک سایبان است.
- می‌توانید برای تغییر رنگ درب چوبی داخلی از محافظ چوبی ضد یو وی استفاده کنید.
- در زمان نصب درب چوبی و یا رنگ کردن آن، از پوشیده شدن تمامی قسمت‌های آن با رنگ مطمئن شوید.
- اگر هنوز درب چوبی در خانه خود ندارید و در حال حاضر به فکر نصب آن هستید، پیشنهاد می‌کنیم به خصوص برای فضای بیرون، از چوب‌های نسبتا مقاوم مثل چوب درخت توت استفاده کنید.
