دلیل خالی شدن و نشتی گاز یخچال چیست؟
یخچال ها وسایلی هستند که همه ما روزانه با آن ها سر و کار داریم. هر یخچال از بخش های مختلفی تشکیل شده است تا بتواند مواد مختلف را سرد نگه دارد. یکی از بخش های اصلی این فرآیند، بخش لوله های حاوی گاز خنک کننده است که در هر دو بخش یخچال و فریزر قابل یافت هستند. در این مطلب به بررسی گاز یخچال ، پیشینه آن و نکات مربوط به تعمیر و نگهداری یخچال در این حوزه می پردازیم.
سیستم خنک کننده یخچال
اغلب یخچال های امروز، یخچال های برقی هستند؛ بدین مفهوم که یک کمپرسور در طراحی یخچال ایفای نقش می کند. اصولا، کارکرد یخچال بدین صورت است که گاز سرد کننده به سوی محلی از یخچال که باید سردتر از جاهای دیگر باشد (مثلا جا یخی) حرکت نموده و گرمای موجود در آن ناحیه را جذب می نماید. این گاز به وسیله کمپرسور به جریان درآمده و در مسیر خود از میان لوله های پیچ در پیچ موجود در پشت یخچال، گرمای خود را از دست می دهد. واضح است که مهمترین بخش یخچال ها، همین سیستم سیرکوله گاز خنک کننده است و هرگونه نشتی و سوراخ در این مسیر موجب عدم کارکرد صحیح یخچال می گردد.
همچنین، نقص در کمپرسور نیز با مختل کردن این جریان گازی، می تواند به کار نکردن صحیح دستگاه منجر شود. حال بد نیست اندکی درباره خود این گاز ارائه اطلاعات نموده و به معرفی آن بپردازیم.
بیشتر بدانید راهنمای کامل موتور یخچال یا کمپرسور یخچال
خصوصیات و انواع گاز یخچال
گاز های سرد کننده باید دارای خصوصیاتی از جمله گرمای ویژه کم، فشار بحرانی بالا، چگالی بخار بالا، نقطه انجماد پایین، فشار تراکم پایین، فشار تبخیر بالا و… باشند. علاوه بر این، سمی نبودن، در دسترس بودن، خطرناک نبودن، عایق الکتریکی بودن (چراکه از این گاز ها در خنک سازی خود سیم پیچ یخچال نیز به صورت غیر مستقیم استفاده می شود) و… نیز نکاتی هستند که باید در این گاز ها موجود باشد. به همین دلیل است که تنها چند گاز مناسب برای این فرآیند مورد استفاده قرار می گیرد.
سمی بودن گاز آمونیاک
در گذشته، از گاز آمونیاک به عنوان گاز سرد کننده استفاده می شد. در حال حاضر نیز این گاز به دلیل خصوصیاتی فوق العاده سرد کنندگی در سردکننده های صنعتی بسیار پر کاربرد است؛ اما، به دلیل سمی بودن، اشتعال پذیر بودن و این دست خصوصیات نا مطلوب، در یخچال ها کاربرد خود را از دست داده اند. دی اکسید گوگرد نیز دیگر ماده ای است که به خاطر سمی بودن، در عرصه سرد کنندگی بسیار کمرنگ حضور دارد. کربن دی اکسید، گاز سرد کنندنه دیگری است که در سرد کننده های بیمارستانی و سایر کاربرد های خاص مورد استفاده قرار می گیرد.
بوی گاز یخچال در گاز فریون
حال نوبت به خانواده فریون ها می رسد که تقریبا تمامی یخچال های خانگی از آن ها استفاده می کنند. دو گاز معروف این خانواده، فریون-۱۱ (Trichloro fluoromethane) و فریون-۱۲ (Dichloro difluoromethane) هستند. این دو گاز، با اوزون ترکیب شده و آن را می شکنند و به همین دلیل عامل اثر گلخانه ای محسوب می شوند. گاز فریون معمولا بی بو است اما در صورت نشت گاز ممکن است بوی عجیب و غریبی به مشام شما برسد که نشانه بوی شیمیایی این ماده بی رنگ است. هنگامی که متوجه این بو شدید ممکن است فکر کنید که ماده ای داخل یخچال خراب شده، اما این بوی شیمیایی از گاز فریون است که برای سلامتی شما خطرناک است. بنابراین یخچال را از برق کشیده و با تعمیرکار مخصوص برند یخچال خود تماس بگیرید.
گاز R22
همچنین گاز R22 که به صورت گسترده در یخچال ها کاربرد دارد، از این خانواده بوده و رایج ترین آن هاست. در سرد کننده های مختلف از گاز های مختلفی به جای آن ها استفاده شد که گازR134 با بازده نه چندان بالا اما فاقد اثر گلخانه ای از این قبیل است. همچنین گازهای مرکب خطرناک اما با بازدهی بالا نیز در برخی موارد به کار برده می شوند (مثلا R600 یا ایزو بوتان که ارزان، پر بازده اما خطرناک است).
در هرحال، این گاز سرد کننده، هرچه که باشد، باید کامل و بی نقص در سیستم حاضر باشد و ضعف در آن موجب کار نکردن صحیح دستگاه می گردد. عمده ترین دلیل گرم شدن یخچال و یا کم سرد کردن آن، نشتی در سیستم گاز و یا تخلیه کامل آن است (البته دلایلی از قبیل خراب شدن لاستیک درب یخچال، کمپرسور، سیستم اواپراتور و… نیز می توانند به این مسئله بیانجامند اما در این مطلب به مشکل در گاز یخچال می پردازیم).
دلایل خالی شدن گاز یخچال
در این قسمت در خصوص دلایل خالی شدن گاز یخچال توضیح خواهیم داد:
پوسیدگی یا ضربه خوردن
شل شدن اتصالات در مسیر لوله های یخچال یا کمپرسور، پوسیدگی و یا ضربه خوردن دلایل اصلی نشتی گاز و در نتیجه خالی شدن گاز یخچال است -هر چند کیفیت بد لوله ها شاید در این موضوع بصورت مستقیم دخیل باشد- .
هر قدر لوله های به کار رفته در یخچال ها قدیمی تر باشند احتمال پوسیدگی بالاتر است. به خصوص اگر از جنس آهن باشند به دلیل نفوذ رطوبت خصوصا در قسمت های پایین لبه یخچال، به راحتی دچار پوسیدگی می شوند. معمولا باید از مس برای این لوله ها استفاده شود. لوله های مسی از آهن در برابر زنگ زدگی و خوردگی مقاوم تر هستند. البته مس هم در هوای آلوده، و مرطوب در معرض خوردگی لانه مورچه ای قرار دارد.
سوراخ شدن لولههای اوپراتور
برخی مواقع نیز لوله های اوپراتور سوراخ می شوند و یا از جای خود خارج می شوند. اگر از جای خود خارج شوند، عمدتا به دلیل جابه جایی یخچال به صورت غیر حرفه ای است؛ اما، باز هم نقش جنس لوله در اوپراتور، مهم ترین دلیل نشتی گاز در ان هاست. معمولا جنس لوله اواپراتور از آلومینیوم است. این لوله ها یا به آهن و یا به مس در مسیر خود با تبدیل اتصال پیدا می کنند. گاهی مواقع به دلیل اینکه این دو فلز -یعنی مس و آلومینیوم- با هم به خوبی جوش داده نمی شوند و یا تبدیل نمی شوند، باعث می شود در این قسمت به مرور زمان نشتی ایجاد شود.
دارا نبودن قطر و ضخامت مناسب لولهها
لوله مویی نیز باید قطر و سایز و ضخامت کافی را داشته باشد. با تغییر در اندازه لوله به راحتی میزان فشار کمپرسور در لوله ها تغییر پیدا می کند؛ زیرا پیچ و خم های داخل لوله در راستای تنظیم میزان فشار کمپرسور و کندانسور است. حالا اگر حتی ۵ سانتی متر کمتر از این لوله ها استفاده شود، میزان فشار کندانسور و کمپرسور باعث می شود فشار بیشتری بر بدنه لوله وارد شود. حال اگر لوله ضخامت و قطر لازم را نداشته باشد، به راحتی سوراخ می شود. میزان فشار گاز در یخچال بسته به مدل کمپرسور حدود ۲۰۰ psi است.
رفع مشکل خالی شدن گاز یخچال در خانه
برای شارژ دوباره گاز ابتدا باید نشتی را رفع کنیم، سپس سیستم را با مقدار مشخصی گاز پر کنیم. عملکرد خنک کننده به میزان گاز موجود در لوله ها وابسته است و این مقدار نباید از حدی کمتر یا بیشتر باشد. پس از اینکه اطمینان یافتید مشکل نشتی گاز است با پیگیری قدم های زیر اقدام به برطرف سازی مشکل کنید.
با توجه به مدل کمپرسور، جنس اتصالات و حجم موردنیاز گاز فریون را تهیه کنید. مدل های جدید فریون با محیط زیست سازگارند و خرید و فروش آنها مجاز است.
با توجه به دفترچه راهنما محل قرارگیری کمپرسور و سیستم گاز یخچال را پیدا کنید.
پس از باز کردن سیستم برای تعمیر باید آن را از هوا تخلیه کرد. توسط یک پمپ هوای درون سیستم مکیده شود.
توسط شلنگ از کپسول گاز فریون آن را به سییستم یخچال اضافه کنید. مطمئن شوید اتصالات به طور مناسب برقرار شده و ایمنی رعایت می گردد.
تعمیر یخچال فریزر
- ✔تعمیر یخچال فریزر
- ✔تعمیر یخچال سایدبایساید
- ✔تعمیر یخچال فروشگاهی
- ✔تعمیر یخچال صندوقی
منابع: me-mechanicalengineering | doityourself