اجاق گاز و سینک ظرفشویی از پرکاربردترین وسایل آشپزخانه هستند. سینک ظرفشویی گذشته از شست‌وشوی ظروف که کاربرد اصلی آن است، وسیله‌ای جهت انجام دیگر امور مانند شست‌وشوی میوه‌ها و سبزیجات، آب‌کش کردن غذاهایی مانند برنج و … نیز هست. استفاده‌ی مداوم از سینک ظرفشویی و همچنین به خرج ندادن دقت کافی در نگهداری صحیح از آن، به‌تدریج باعث ایجاد خط و خش روی سینک ظرفشویی شده و درخشش و جلای اولیه‌ی آن را از بین می‌برد. این سخن در مورد اجاق گاز نیز صادق است. از طرفی تمیز و درخشنده بودن سینک ظرفشویی و اجاق گاز تأثیر بسیاری بر زیبایی آشپرخانه و ایجاد احساس پاکیزگی دارد. به همین سبب تصمیم گرفتیم تا در این نوشته به توصیه‌هایی برای جلوگیری از ایجاد خط و خش روی سینک ظرفشویی و اجاق گاز و همچنین راهکارهایی برای از بین بردن خط و خش سینک ظرفشویی و اجاق گاز بپردازیم.
از بین بردن خط و خش سینک ظرفشویی
سینک‌های ظرفشویی‌ای که معمولاً در کشور ما مورد استفاده قرار می‌گیرند، از جنس استیل هستند. اگرچه استیل به طور کلی دارای دوام و مقاومت بالایی بوده و ضد زنگ است، اما از دست دادن جلا و ایجاد خط و خش روی آن نکته‌ی منفی‌ای است که باعث نارضایتی بسیاری از کاربران سینک‌های ظرفشویی استیل می‌شود. سینک‌های ظرفشویی استیل به هر صورت، دیر یا زود و کم و بیش، دچار خط و خش می‌شوند، اما با اتخاذ برخی راهکارها می‌توان این مشکل را تا حدی برطرف کرد. در ادامه به راهکارهایی برای از بین بردن خط و خش سینک ظرفشویی خواهیم پرداخت.
۱- به کار بردن آرد برای از بین بردن خط و خش سینک ظرفشویی
آرد یکی از موادی است که با استفاده از آن می‌توان تا حدی خط و خش روی سینک ظرفشویی را از بین برد. برای این کار، یعنی برای از بین بردن خط و خش سینک ظرفشویی به وسیله‌ی آرد، ابتدا سینک را کاملاً خشک کنید به گونه‌ای که هیچ رطوبتی روی آن نباشد. سپس مقداری آرد را روی قسمت‌های مختلف سینک بپاشید و با استفاده از یک پارچه یا حوله‌ی نرم و با حرکات دورانی آن را روی سینک بمالید. پس از آن‌که به اندازه‌ی کافی این کار را انجام دادید، آرد را با استفاده از همان پارچه به تدریج از روی سینک بردارید. از باز کردن آب برای شستن آرد از سطح سینک خودداری کنید، چرا که آرد می‌تواند باعث گرفتگی لوله‌ی راه‌آب شود.
۲- از بین بردن خط و خش سینک ظرفشویی با استفاده از مایع پولیش مخصوص استیل
برای از بین بردن خط و خش سینک ظرفشویی به وسیله‌ی مایع پولیش مخصوص استیل لازم است ابتدا سینک ظرفشویی را با آب گرم شست‌وشو دهید. سپس لاستیک مخصوص جلوگیری خروج آب از سینک را در قسمت خروجی آب سینک قرار دهید، آن را با آب گرم پر کنید و مقداری مایع ظرفشویی به آب بیافزایید. اسفنجی را کاملاً خیس کنید و با استفاده از آن داخل سینک را بشویید. ممکن است در برخی از قسمت‌های سینک جرم بیشتری ایجاد شده باشد، بهتر است در شست‌وشوی این قسمت‌ها دقت بیشتری داشته باشید. پس از آن‌که تمامی قسمت‌های سینک را با اسفنج شستید، لاستیک جلوگیری خروج آب از سینک را بردارید تا آب داخل سینک از آن خارج شود. سپس سینک ظرفشویی را با دقت آبکشی کنید و مطمئن شوید کف و باقی مایع ظرفشویی کاملاً از روی آن پاک شده است.
پس از شستن سینک ظرفشویی بدین طریق، با دقت تمامی قسمت‌های سینک را مورد بررسی قرار دهید و نواحی دارای خش را شناسایی کنید. در گام بعدی روی یک پارچه، حوله یا اسکاچ نرم مقداری مایع مخصوص پولیش استیل بریزید و آن را با حرکات رفت و برگشتی روی ناحیه‌ی دارای خط و خش بمالید، به گونه‌ای که مایع پولیش کاملاً محل خش را پر کند. هر از گاهی ناحیه‌ی دارای خش را خشک کنید و ببینید آیا خش از بین رفته یا نه. ممکن است لازم باشد تا چندین بار از مایع پولیش برای از بین بردن ناحیه‌ی دارای خش استفاده کنید. مالش پارچه‌ی آغشته به مایع پولیش مخصوص استیل را آنقدر ادامه دهید تا به نتیجه‌ی مورد نظر خود برسید. پس از آن‌که بدین ترتیب تمامی خط و خش‌هایی را که پیش‌تر شناسایی کرده بودید، از بین بردید، سینک را با استفاده از آب گرم، مایع ظرفشویی و یک اسفنج تمیز بشویید، آبکشی کنید و در انتها آن را با یک حوله‌ی نرم خشک نمایید.
۳- از بین بردن خط و خش سینک ظرفشویی با استفاده از سمباده
برای از بین بردن خط و خش سینک ظرفشویی چنان‌چه خش‌ها دارای عمق زیادی باشند، می‌توان از سمباده استفاده کرد. برای استفاده از این روش ابتدا همان‌طور که در اوایل روش از بین بردن خط و خش سینک ظرفشویی با پولیش مخصوص استیل گفتیم، سینک ظرفشویی را بشویید و خط و خش‌های آن را شناسایی کنید. سپس یک پد سمباده‌ی ۱۰۰۰ را داخل نگهدارنده‌ی پد سمباده قرار دهید و آن را داخل سطل تمیزی که پر از آب گرم است بگذارید تا سمباده به خوبی آب را جذب خود کند. سپس سمباده را با اندکی فشار و با حرکات رفت و برگشتی روی محلی که دارای خط و خش عمیق است بکشید. به صورت مرتب نگهدارنده‌ی پد سمباده را داخل سطل آب ببرید تا سمباده همواره مرطوب باشد. هر از گاهی ناحیه‌ی دارای خش را چک کنید تا در صورت رفع خط و خش سینک ظرفشویی عمل کشیدن سمباده را خاتمه دهید.
در صورتی‌که استفاده از سمباده‌ی ۱۰۰۰ نتوانست خط و خش روی سینک ظرفشویی شما را از بین ببرد تمام مراحل گفته شده را با سمباده‌ی ۶۰۰ امتحان کنید.
پس از آن‌که به نتیجه‌ی مطلوب خود رسیدید، همان‌طور که در از بین بردن خط و خش سینک ظرفشویی با مایع پولیش مخصوص استیل گفته شد، سینک را بشویید و خشک کنید.
۴- استفاده از روغن زیتون برای از بین بردن خط و خش سینک ظرفشویی
می‌توان از مقدار کمی روغن زیتون برای از بین بردن خط و خش سینک ظرفشویی استفاده کرد. برای این منظور، بعنی برای از بین بردن خط و خش سینک ظرفشویی به وسیله‌ی روغن زیتون، چند قطره روعن زیتون را روی یک حوله‌ی نرم بریزید و آن را روی تمامی سطح سینک بکشید. دقت داشته باشید که استفاده‌ی بیش از اندازه از روغن زیتون می‌تواند باعث کدر شدن سینک شود.
از بین بردن خط و خش اجاق گاز
فلزی که برای ساخت قسمت روی اجاق گاز به کار می‌رود، معمولاً با فلزی که برای ساخت سینک ظرفشویی استفاده می‌شود تفاوت دارد. از همین روی نحوه‌ی برطرف کردن خط و خش اجاق گاز با از بین بردن خط و خش سینک ظرفشویی فرق دارد. از طرفی اجاق گازها معمولاً دارای رویه‌ای شیشه‌ای به عنوان محافظ هستند که همین قسمت نیز ممکن است به مرور زمان و بر اثر نگهداری نامناسب دچار خط و خش شود. در ادامه روش‌های رفع خط و خش اجاق گاز را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
۱- از بین بردن خط و خش اجاق گاز با استفاده از جوش شیرین
برای از بین بردن خط و خش اجاق گاز در قسمت فلزی آن، می‌توانید از محلول جوش شیرین در آب استفاده کنید. برای این کار ابتدا مقداری جوش شیرین را در آب ریخته و آن را آنقدر هم بزنید تا مطمئن شوید که جوش شیرین کاملاً در آب حل شده است. سپس با استفاده از یک پارچه‌ی نرم این محلول را با حرکات دورانی روی سطح گاز بکشید. در انتها با استفاده از پارچه‌ی نرم تمیز دیگری باقیمانده‌ی محلول را از سطح اجاق گاز پاک کنید. دقت داشته باشید که پیش از اقدام به استفاده از این روش، از سرد بودن اجاق گاز اطمینان حاصل نمایید.
۲- استفاده از پولیش مخصوص سطوح فلزی
برای از بین بردن خط و خش اجاق گاز می‌توان از پولیش‌های مخصوص سطوح فلزی استفاده کرد. نکته‌ای که در به کار بردن این روش باید به خاطر داشته باشید این است که پیش از استفاده از پولیش، از متناسب بودن آن با جنس رویه‌ی اجاق گاز خود مطمئن شوید.
۳- استفاده از خمیر دندان برای رفع خط و خش شیشه‌ی اجاق گاز
ابتدا با استفاده از یک پارچه‌ی نرم تمیز گرد و غبار را کاملاً از سطح شیشه پاک کنید. در صورتی‌که شیشه‌ی اجاق گاز دارای مقدار زیادی جرم و چربی است، بهتر است پیش از رفع خش آن، شیشه را با استفاده از آب و سرکه‌ی سفید بشویید. در مرحله‌ی بعد مقداری کمی خمیر دندان غیر ژله‌ای را روی هر کدام از خط و خش‌های ایجاد شده روی سطح شیشه بمالید و اجازه دهید تا خمیر دندان برای حدود یک ربع در آن محل باقی بماند. سپس با استفاده از یک پارچه‌ی نرم و انگشت خود خمیر دندان را با حرکات دورانی روی ناحیه‌ی دارای خش بمالید. در انتها شیشه‌ی اجاق گاز را با استفاده از شیشه پاک‌کن پاک کنید.
جلوگیری از ایجاد خط و خش روی سینک ظرفشویی
عواملی مانند شست‌وشوی سینک با مواد شیمیایی نامناسب و یا پارچه‌های زبر و سیم ظرفشویی، نامرغوب بودن استیل سینک ظرفشویی، قرار دادن ظروف سنگین فلزی روی سینک و کشیدن این‌گونه ظروف روی آن و … از جمله مواردی هستند که باعث ایجاد خط و خش روی سینک ظرفشویی می‌شوند. در این بین شست‌وشوی نادرست سینک ظرفشویی مهم‌ترین عامل ایجاد خط و خش روی سینک و همچنین انواع لکه روی آن است. به همین سبب در ادامه پیشنهاداتی را برای شست‌وشوی صحیح سینک ظرفشویی ارائه خواهیم کرد.
شست‌وشوی صحیح سینک ظرفشویی
همان‌طور که گفتیم استفاده از مواد و وسایل نادرست باعث ایجاد خط و خش روی سینک ظرفشویی می‌شوند. از طرفی شست‌وشوی مداوم سینک ظرفشویی امری بسیار مهم است چرا که این قسمت از آشپزخانه در تماس با انواع آلودگی‌ها مانند آلودگی دست‌ها، چربی، پسماند غذاها و … است و چنان‌چه در تمیز نگاه داشتن آن غفلت شود، می‌تواند به محل مناسبی برای تجمع میکروب‌ها تبدیل شده و سلامت افراد خانواده را مورد تهدید قرار دهد. گذشته از این‌ها روش‌های متداول شست‌وشوی سینک، مثلاً استفاده از انواع شوینده‌های شیمیایی نه تنها باعث ایجاد خط و خش روی سینک می‌شوند، بلکه با ایجاد لکه‌هایی روی آن، که به سختی از بین می‌روند و گاهی اصلاً از بین نمی‌روند، درخشش و جلای سینک را از بین برده و آن کدر می‌سازد. استفاده از این شوینده‌ها علاوه بر این به صورت بالقوه دارای این خطر هستند که در تماس با موادغذایی قرار گیرند و به طور ناخواسته وارد بدن اعضای خانواده شوند و مشکلات متعاقب خود را به دنبال داشته باشند.
بهترین روش برای شستن سینک استفاده از شوینده‌های طبیعی است. جوش شیرین، سرکه‌ی سفید و آب لیمو از جمله مواد طبیعی‌ای هستند که می‌توان از آن‌ها برای شست‌وشوی سینک استفاده کرد. روش صحیح شست‌وشوی ظرفشویی با استفاده از مواد طبیعی، به صورتی که باعث ایجاد خط و خش روی سینک نشود، به شرح زیر است:
در مرحله‌ی اول لازم است تا اشیاء داخل سینک ظرفشویی و اطراف آن را بردارید تا بتوانید تمامی قسمت‌های سینک را به خوبی شست‌وشو دهید. پس از این کار با استفاده از یک پارچه‌ی نرم و مقداری مایع دستشویی داخل سینک را با آب گرم بشویید. این کار نه تنها باعث از بین رفتن و پاک شدن جرم‌های غلیظ و مواد درشتی که داخل سینک هستند می‌شود، بلکه تکرار هر روزه‌ی آن مانع از تشکیل جرم داخل سینک شده و درنتیجه از آلوده شدن آن جلوگیری می‌کند.
پس از این مرحله می‌توانید از مواد طبیعی، شوینده‌های مختلفی بسازید و از آن‌ها برای شست‌شوی سینک ظرفشویی استفاده کنید. در ادامه به برخی از این شوینده‌های طبیعی اشاره خواهیم کرد:
- ۴/۱ فنجان معمولی آب لیمو را با همین مقدار جوش شیرین ترکیب کنید و مایع به دست آمده را داخل سینک بریزید و اجازه دهید تا این محلول حداقل برای ۱۰ دقیقه در سینک باقی بماند تا بتواند تمامی ذرات ریز چربی را در خود حل کند. از این محلول می‌توانید برای تمیز کردن دیگر قسمت‌های اطراف سینک، مانند شیر ظرفشویی و وسایل کنار سینک مانند جای مایع ظرفشویی، نیز استفاده کنید. برای تمیز کردن قسمت‌هایی که دور از دسترس هستند می‌توانید مسواک نرمی را به محلول آغشته کرده و با استفاده از آن، این سطوح را بشویید. پس از ده دقیقه می‌توانید سینک را آبکشی کنید.
- ترکیب طبیعی دیگری که می‌توانید با استفاده از آن سینک ظرفشویی را تمیز کنید، جوش شیرین و سرکه‌ی سفید است. برای شست‌وشوی سینک با استفاده از این روش، ابتدا مقداری جوش شیرین داخل سینک ظرفشویی بپاشید و سپس روی آن سرکه‌ی سفید بریزید. پس از حدود ۱۰ دقیقه آب داغ را باز کنید تا محلول داخل سینک به همراه آلودگی‌های حل شده در آن، وارد راه‌آب شوند.
- استفاده از نمک و لیموی تازه یکی از دیگر روش‌ها برای تمیز، ضدعفونی و خوش‌بو کردن سینک است. برای شستن سینک با استفاده از این مواد، ابتدا روی تمامی قسمت‌های سینک نمک بپاشید. سپس یک لیمو را مقداری فشار دهید تا بافت داخل آن از هم باز شود و آب آن سریع‌تر گرفته شود. سپس لیمو را از وسط دو نیم کرده و یک نیم را همزمان با فشار دست برای خارج شدن آب لیمو، روی سطح سینک ظرفشویی که با نمک پوشیده است، بکشید.
- گذشته از استفاده از ترکیب‌هایی مشابه ترکیب‌هایی که به آن‌ها اشاره شد، می‌توانید از هر یک از مواد طبیعی‌ای که از آن‌ها نام برده شد، به تنهایی برای تمیز، براق و ضدعفونی کردن سینک استفاده کنید. برای این کار یک حوله یا پارچه‌ی نرم را به یکی از این مواد آغشته کرده و روی سطح سینک و داخل آن بکشید و سپس سینک را آبکشی نمایید.
در نظر داشته باشید که شست‌وشوی همه‌روزه‌ی سینک با استفاده از مواد طبیعی نه تنها باعث پیدا شدن خش روی سینک نمی‌شود، بلکه باعث می‌شود تا سینک همواره درخشان و تمیز باشد.
جلوگیری از ایجاد خط و خش روی اجاق گاز
شست‌وشوی اجاق گاز با استفاده از پارچه یا حوله‌ی نرم و سرکه‌ی سفید یکی از بهترین روش‌ها برای تمیز کردن اجاق گاز، برق انداختن آن و همچنین جلوگیری از ایجاد خط و خش روی آن است. شست‌وشوی سطح اجاق گاز با استفاده از مواد شیمیایی نه تنها ممکن است باعث ایجاد خط و خش روی آن شود، بلکه باقیمانده‌ی این مواد روی سطح اجاق گاز ممکن است به نحوی وارد غذاهایی که روی اجاق گاز پخته می‌شوند، شده و سلامتی افراد خانواده را به خطر اندازد. علاوه بر این استفاده از پارچه‌های زبری مانند سیم ظرفشویی می‌تواند باعث ایجاد خط و خش روی اجاق گاز شود.
تمیز کردن هر روزه‌ی اجاق گاز با استفاده از آب یا سرکه‌ی سفید و پارچه‌ای نرم مانع تجمع جرم و چربی روی آن می‌شود. بدین ترتیب هنگام تمیز کردن گاز دیگر نیازی به استفاده از مواد شوینده و سایش بیش از اندازه‌ی سطح اجاق گاز، که باعث خش برداشتن آ ن می‌شود، نخواهد بود.
نکته‌ی مهم دیگر آن‌که برای جلوگیری از ایجاد خط و خش روی اجاق گاز به جای کشیدن ظروف، خصوصاً ظروف سنگین روی سطح آن، ظرف را بلند کرده و در محل مورد نظر خود قرار دهید. علاوه بر این همواره از قرار دادن وسایل سنگین روی اجاق گاز خودداری نمایید.
