هرس درختان یکی از متداول‌ترین کارها برای حفظ و نگهداری از فضای سبز است. باوجودآنکه درختان جنگلی با تنها تغییراتی که طبیعت در آنها ایجاد می‌کند به‌خوبی رشد می‌کنند، درختان و بوته‌هایی که در شهرها و باغ‌ها کاشته می‌شوند نیاز به توجه بیش‌تری دارند تا ساختار زیبا و یکپارچگی خود را حفظ کنند. هرس درختان باید با دانش کافی ایجاد شود، به همین منظور در این مقاله استادکار اصول هرس درختان و بوته‌ها را آموزش می‌دهیم.
فواید هرس درختان
نگهداری از درختان و بوته‌ها با کمک هرس کردن به آنها کمک می‌کند تا سالم‌تر و بهتر به نظر برسند. این دو دلیل کافی است که به آموزش هرس درختان مشتاق شوید. هرس درختان و بوته‌ها به‌طور مناسب فواید فراوانی برای آنها دارد، ازجمله:
-
هرس درختان و بوته‌ها امنیت را بالاتر می‌برد
با هرس کردن شاخه‌های پایینی درختان مانع از برخورد آنها به اتومبیل‌ها و عابرانی که از کنار این درختان می‌گذرند می‌شوید. همچنین اگر این درختان و بوته‌ها بر سر پیچ خیابان روییده باشند ممکن است باعث مختل شدن دید رانندگان شوند. پس لازم است با هرس به‌موقع این درختان امنیت کسانی که از کنار آنها عبور می‌کنند تأمین شود.
-
هرس درختان باعث تقویت رشد آنها می‌شود
بوته‌های رهاشده که بیش‌ازحد رشد کرده‌اند را می‌توانید با هرس مناسب به درختچه‌های چند ساقه‌ای زیبا و کوچک تبدیل کنید. کافی است شاخه‌های پایینی آنها را قطع نمایید و کمی به شاخه‌های بالاتر سروسامان دهید. این کار به‌مراتب بهتر از ریشه درآوردن این بوته‌ها و کاشتن گیاه دیگری به‌جای آن است.
-
هرس درختان به رشد آنها جهت می‌دهد
با هرس کردن درختان می‌توانید تعیین کنید که شاخه‌های جدید در کدام جهت رشد کنند. هر موقع که شاخه‌ای را قطع می‌کنید مانع از رشد کردن آن در آن جهت می‌شوید و باعث می‌شوید شاخه بعدی در جهت دیگری رشد کند. بنابراین با هرس درختان جوان به شیوه مناسب می‌توانید به ساختار آنها شکل زیبایی بدهید.
-
هرس درختان مانع از رشد آنها به‌طور نامطلوب می‌شود
با هرس درختان در دوره‌های منظم رشد ناخواسته شاخ و برگ درختان را کنترل می‌کنید. کافی است شاخه‌هایی که کج رشد کرده‌اند، بیش‌ازحد نازک هستند و از درون ریشه‌های درخت روییده‌اند را قطع نمایید.
-
با هرس درختان و بوته‌ها می‌توان شکل‌هایی زیبا ساخت
می‌توانید تعدادی از بوته‌ها و درختان نزدیک به هم را طوری هرس کنید که مانند یک پرچین در باغچه شما به نظر برسند. اگر هم به هنر شکل دادن به درختان علاقه‌مندید می‌توانید با هرس درختان و بوته‌ها شکل‌های مختلف و زیبایی بسازید.
-
هرس درختان و بوته میزان باروری آنها را افزایش می‌دهد
گیاهان گل‌دار و برخی درختان میوه با هرس کردن بارورتر می‌شوند و محصولات باکیفیت‌تری را تولید می‌کنند. مثلاً لازم است گل‌های خشک‌شده را در طول فصل گلدهی از بوته‌های رز جدا کنید. برای درختان میوه هم لازم است با حوصله و دقت شاخه‌های نازک را جدا کنید. گرچه این کار به نظر خسته‌کننده می‌رسد، اما مزد آن را در فصل گلدهی و برداشت محصول دریافت خواهید کرد.
هرس درختان را در چه زمان‌هایی انجام دهیم؟
- درختانی که در بهار به‌تازگی جوانه زده‌اند ممکن است در اثر هرس زودرس ضعیف شوند. هرس درختان جوان در اواخر تابستان مانع ضعیف شدن آنها می‌شود.
- هرس درختان به‌منظور تغییر ساختار و شکل آنها بهتر است به اواخر پاییز و پس از ریختن برگ‌های درخت موکول شود. زیرا در این حالت تنه و شاخه‌های درخت به‌خوبی دیده می‌شوند.
- هرس کردن درختان و بوته‌هایی که در بهار گل می‌دهند را بلافاصله پس از خشک شدن و ریختن گل‌های آنها انجام دهید.
- هرس کردن درختان و بوته‌هایی که در تابستان شکوفه و میوه می‌دهند را در زمستان و اوایل بهار پیش از جوانه زدن آنها انجام دهید.
- هرس درختان به‌منظور پاک‌سازی آنها باید زمانی انجام شود که شاخه‌ها به پایین‌ترین حد خود خم شده باشند.
آموزش هرس درختان و بوته‌ها در بهار
بهترین زمان برای هرس بسیاری از گیاهان به‌خصوص درختان و بوته‌های برگ‌ریز، اواخر زمستان یا اوایل بهار است. یعنی درست پیش از زمانی که آنها از خواب زمستانی بیدار می‌شوند و شروع به جوانه زدن می‌کنند. در این زمان سوز و سرمای هوا رو به کاهش گذاشته و کمتر احتمال دارد که گیاهان در نقاط بریده‌شده دچار سرمازدگی شوند. درختان برگ‌ریز در این زمان برگی ندارند و شما به‌خوبی می‌توانید شاخه‌های شکسته و کج را ببینید و تصمیم بگیرید که رشد آینده شاخه‌ها در چه جهتی باشد.
برای درختان و بوته‌های گل‌دار لازم است بدانید که گل‌ها روی شاخه‌های تازه روییده شده جوانه می‌زنند یا شاخه‌های قدیمی. بوته یاس زرد و درختان هلو و آلو همیشه روی شاخه‌های قدیمی‌تر جوانه می‌زنند و اگر پیش از جوانه زدن آنها را هرس کنید گل‌های زیادی را از دست می‌دهید. برای این‌گونه گیاهان بهتر است هرس را به بعد از زمان گلدهی آنها موکول کنید. در مقابل گیاهانی مانند پنج‌انگشت در شاخه‌های تازه روییده شده جوانه می‌زنند و با خیال راحت می‌توانید پیش از جوانه زدن آن را هرس نمایید. در ادامه گام‌های هرس درختان در بهار را برمی‌شماریم:
- حدود نیم متر بالاتر از محل انشعاب شاخه را در نظر بگیرید. حال به اندازه یک‌سوم این فاصله را روی شاخه تعیین کنید. در محل تعیین‌شده یک برش که به سمت زمین باشد روی شاخه ایجاد کنید.
- حدود سه سانتیمتر بالاتر از محل برش قبلی شاخه را از سمت بالا شروع به اره کردن کنید تا جایی که شاخه شکسته و جدا شود. محل برش باید بین برش اول و دوم حالت پلکانی پیداکرده باشد.
- برش نهایی را کمی بالاتر از محل انشعاب شاخه ایجاد کنید و شاخه را قطع نمایید.
هرس درختان و بوته‌ها در تابستان
دومین زمان مناسب برای هرس درختان انتهای تابستان است. برخی از باغبان‌ها درختان را به‌منظور کاهش حجم آنها در تابستان هرس می‌کنند. زیرا وقتی هنوز شاخ و برگ درختان پرپشت است ساده‌تر می‌توان تعیین کرد که چه میزان هرس کردن لازم است. همچنین در این موقع از سال رشد گیاهان کند است و هرس باعث تحریک گیاه به رشد بیشتر نمی‌شود. بنابراین درختان برای مدت طولانی‌تری شکل دلخواه ما را حفظ می‌کنند.
هرس درختان همیشه‌سبز
باوجودآنکه درختان و بوته‌های همیشه‌سبز برگ‌ریزی ندارند در طول ماه‌های زمستان به حالت نیمه‌خواب درمی‌آیند. درختان همیشه‌سبز از پهن برگان نظیر کاملیا و شمشاد گرفته تا گیاهان با برگ سوزنی مثل کاج و سرو را شامل می‌شوند. پهن برگان همیشه‌سبز را می‌توان در انتهای زمستان و یا در طول تابستان هرس کرد. برای پهن برگان همیشه سبزی که گل می‌دهند باید دقت بیش‌تری به خرج داد و بهتر است پس از جوانه زدن هرس شوند.
درختان برگ سوزنی را بهتر است در سه سال ابتدایی پس از کاشت آنها هرس نمود و سپس آنها را به حال خود رها کرد. هرس درختان برگ سوزنی اگر بیش‌ازحد انجام شود برای آنها زیان‌آور است.
هرس بوته گل رز در ۷ قدم اساسی
اگر با اصول هرس کردن بوته گل رز آشنا باشید، حتی اگر پیش‌ازاین تجربه‌ای در این کار نداشته باشید می‌توانید به نتایج دلخواه خود برسید. به افرادی که علاقه زیادی به گل کاشتن و باغبانی دارند و می‌خواهند رزهای زیبا و سالمی داشته باشند توصیه می‌کنیم ادامه مقاله را مطالعه نمایند.
- تمام برگ‌های باقی‌مانده را جدا کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا ساختار اصلی بوته را مشاهده نمایید و تمام ساقه‌ها را ببینید. با جدا کردن برگ‌ها بیماری‌ها و آفت‌زدگی‌هایی که در طول زمستان در میان شاخ و برگ بوته پنهان‌شده بود از بین می‌رود.
- هرس بوته را از ساقه‌های خشک شروع کنید. برای فهمیدن اینکه آیا ساقه‌ای خشک‌شده است یا خیر یک برش در وسط آن ایجاد کنید. اگر رنگ قسمت داخلی قهوه‌ای بود یعنی آن شاخه خشک‌شده است و اگر رگه‌های سبزرنگ داشت یعنی آن شاخه هنوز زنده است. شاخه‌های خشک را از بیخ قطع کنید.
- اطراف ساقه مرکزی را خلوت کنید. تمام شاخه‌هایی که حالت ضربدری دارند و با شاخه‌های راست اصطکاک دارند را قطع نمایید. دلیل این کار این است که وجود چنین شاخه‌هایی در صورت آفت گرفتن بوته باعث انتشار آفت به سایر شاخه‌ها می‌شود. هدف ما این است که شاخه‌هایی به سمت بالا و با فضای باز میان شاخه‌ها داشته باشیم و شکل کلی بوته رز شبیه به یک گلدان شود.
- تمام شاخه‌های باریک و ضعیف را حذف کنید. در هرس بوته گل رز هدف قطع کردن تمام شاخه‌هایی است که قطری کمتر از یک مداد دارند.
- باقی شاخه‌ها را هرس کنید. ساقه‌های باقی‌مانده را با دقت مشاهده کنید. نواحی ساقه که برگ از آن روییده است را در نظر بگیرید. یکی از این محل‌های رویش که به سمت بیرون است را انتخاب کنید. حال ساقه را از ۳ تا ۴ سانتیمتر بالاتر از آن ناحیه با زاویه ۴۵ درجه قطع کنید. توجه کنید که شاخه‌های جدید در جهت برگ‌ها می‌رویند و هدف ما این است که شاخه‌های جدید به سمت بیرون گرایش داشته باشند نه داخل.
- پس از پایان هرس بوته محیط را تمیز کنید. هنگامی‌که کار هرس بوته به پایان رسید مطمئن شوید که زیر و اطراف بوته را کاملاً تمیز کرده‌اید. تمام برگ‌ها و شاخه‌های بریده‌شده باید از اطراف بوته‌ها دور شوند زیرا ممکن است بیماری‌ها و آفت‌های آنان به بوته‌های سالم منتقل شود.
- رزهای خود را تغذیه کنید. پس از هرس بوته گل رز نوبت به تقویت آنها می‌رسد. برای این منظور از کود مناسب و آب کافی استفاده نمایید.
چه زمانی بوته گل رز را هرس کنیم؟
- بهار: هرس بوته گل رز به‌طور اساسی باید در اوایل فصل بهار انجام شود. یعنی زمانی که سرمای زمستان رو به کاهش گذاشته است. می‌توانید اجازه دهید بوته رز به شما بگوید که وقت هرس کردن آن فرارسیده است: زمانی که بوته‌ها شروع به جوانه زدن بکنند زمان مناسب هرس کردن آنها است.
- تابستان: می‌توانید گل‌های خشک و پژمرده را در هر زمانی در فصل تابستان از بوته گل رز جدا کنید. هرس بوته رز در طول فصل رویش گل‌ها به رویش غنچه‌های بیشتر و حفظ زیبایی بوته کمک می‌کند.
- پاییز: پس از آمدن اولین سوزهای فصل پاییز ساقه‌های بلندتر بوته گل رز را هرس کنید تا در طوفان‌های فصل زمستان دچار شکستگی نشوند. از سنگینی قسمت‌های بالایی بوته رز کم کنید تا در مقابل بادهای تند مقاوم شوند. شاخه‌های ضربدری که ممکن است در اثر وزش باد به هم ساییده شوند را نیز موردتوجه قرار دهید. در هرس بوته گل رز در پاییز زیاده‌روی نکنید زیرا این کار باعث تحریک رشد بوته می‌شود و فصل‌های سرد برای رشد این گیاه مناسب نیستند.
سخن پایانی
در این نوشتار تلاش کردیم نکات مهم هرس درختان و بوته‌ها را به شما معرفی کنیم. اگر می‌خواهید هرس درختان را خودتان انجام دهید فراموش نکنید که از وسایل ایمنی مثل دستکش و کفش باغبانی استفاده نمایید. اگر هم در هنر باغبانی باتجربه هستید نکات جالب‌توجه این کار را با ما در قسمت نظرات به اشتراک بگذارید.
سلام .همون لحظه ای که درخت کاشته میشه میشه اقدام به هرس از ارتفاع هفتاد سانتیمتر به بالا کرد؟نهالایی که میخوام بکارم هم یک ساله هستن هم دو ساله.صدتا سیب صدتا زردآلو و صد تا آلو.زمینمم تو شهرستان میاندوآب از توابع آذربایجان غربیه.ممنون میشم پاسخ بدین.چون تو عید که هوا خیلی سرده امکان اینو ندارم که ده روز بعد از کاشت اقدام به هرس کنم.در ضمن هیچکوم از نهالایی که میخوام بکارم(چه یک ساله چه دوساله) شاخه فرعی ندارند
سلام سجاد جان.
اگر الان نهالت رو کاشتی، خوبه که حرسش رو بکذاری برای اسفند ماه. همونطور که گفتی برای نهالهای یک تا دوساله حداقل ۷۰ سانت ارتفاع میگیری و از اون قسمت ساقه رو میچینی.
اینکه نهالت شاخه فرعی نداره مهم نیست چراکه عمده نهالهای یک تا سه ساله تک شاخه اند.
موفق باشی و محصولاتت پربار باشند.
گویا جواب سوال منو نمیدونید.عجب
سلام وقتتون بخیر
من تازه ۸۰ تا نهال ۱ الی ۲ ساله خریدم تقریبا ۲۰ اسفند کاشتم .نتونستم ابو بهشون برسونم و به هرکدام نهایتا ۵ لیتر اب دادم تا امروز که ۲ فروردینه تونستم بهشون خوب اب بدم .
میخوام ببینم نهالا خشک شده؟
بعد من همه ارقام میوه رو درهم توباغ کاشتم فقط حواسم بود گردو اخر باغ بکارم سایه نکنه.
بعد هنوز نرسیدم هرس کنم الان که ۲ فروردینه میتونم سر زنی کنم؟
یه سوال دیگه که داشتم اینه الان درخت شلیل که روش شکوفه هست میشه هرس کرد؟
ببخشید سوالام زیاده ممنون میشم زود جواب بدید