به یاد دارم، زمانی شروع به مطالعه راجع به محصولات ارگانیک کردم که یکی از نزدیکانم مبتلا به بیماری سختی شده بود، خوشبختانه این بیماری رفع شد ولی از انگیزه من در خصوص مطالعه و استفاده از غذاهای ارگانیک کاسته نشد، در این مدت تجربیات و دانش حداقلی کسب کردم که دوست دارم آن را با شما به اشتراک بگذارم…
در همین ابتدای کلام یک نکته را با صراحت با شما در میان میگذارم؛ در دنیای کنونی و با هجوم عجیب برخی بیماریها به سمت انسان، این گمان ایجاد شده که محصولات غذایی غیر ایمن باعث این نوع از بیماریها باشند، ولی آیا این یک واقعیت علمی است؟ من منکر این تاثیر نیستم ولی در چند و چون و میزان این تاثیر حتی در مجامع علمی نیز بحث های زیادی وجود دارد.
این مقاله میخواهد اطلاعاتی در خصوص محصولات ارگانیک و نحوه تشخیص محصولات سالم از غیر سالم و نحوه مصرف محصولات غیر ارگانیک در اختیار شما بگذارد، پس با ما همراه باشید…
در حال حاضر مواد غذایی ارگانیک بسیار محبوب شده است. اما به شما حق میدهم در شناختن این محصولات و اینکه آیا غذای ارگانیک واقعا برای سلامت روحی و جسمی شما بهتر است، گیج شده باشید؛ شما هم ممکن است با سئوالاتی از این قبیل که ” آیا دستکاری ژنتیکی محصولات کشاورزی و آفت کش ها باعث سرطان و سایر بیماری ها می شوند؟ منظور همه از برچسب های مواد غذایی چیست؟ ” مواجه باشید، این مقاله می تواند به شما در انتخاب گزینه های مناسب تر در مورد خرید آلی کمک کند، از جمله چگونگی تمرکز بر روی آن و نحوه ی خوردن ارگانیک مقرون به صرفه تر.
محصولات ارگانیک؛ یعنی چه نوع محصولاتی؟
اصطلاح “آلی” یا “ارگانیک”اشاره به شیوه تولید و فرآوری محصولات کشاورزی دارد. در حالی که مقررات در کشورهای مختلف، متفاوت است، در ایالات متحده آمریکا، محصولات کشاورزی ارگانیک باید بدون استفاده از آفت کش های مصنوعی، ژن های زیستی (GMO)، کود های مبتنی بر نفت و کود های مبتنی بر لجن فاضلاب رشد کنند.
اینکه محصولات کشاورزی و دامی چطور پرورش پیدا می کنند، می تواند تاثیر عمده ای بر سلامت روانی و عاطفی شما و همچنین محیط زیست داشته باشد. غذاهای آلی اغلب دارای مواد مغذی مفیدتری مانند آنتی اکسیدانها نسبت به همتایان متداول آنها هستند، در افرادی که آلرژی به مواد غذایی، مواد شیمیایی یا مواد نگهدارنده دارند نیز اغلب علائم آنها را کاهش می دهند.
آیا یافتن محصولات ارگانیک در بازار به همین راحتی است؟
باید بگویم نه! آن هم یک نه بزرگ…یافتن محصولات کشاورزی ارگانیک در شرایطی که کشاورزان برای تولید بیشتر محصولات خود با یکدیگر رقابت دارند، به دنبال راههای افزایش تولید هستند و به همین منظور از کودهای شیمیایی استفاده میکنند، کار دشواری است، البته ممکن است کشاورزی میزان استفاده از کود و سم خود را به حداقل برساند، ولی این هیچ گاه محصول کاملا ارگانیک نخواهد بود.
البته در سالهای اخیر بخشی از قفسه فروشندگان محصولات غذایی به محصولات ارگانیک اختصاص داده شده است که در صورتی که این محصولات برچسب ارگانیک را داشته باشد، می توان به آنها اعتماد کرد.
محصولات تراریخته رقیب سرسخت محصولات ارگانیک
حتما شما هم چیزهایی در خصوص محصولات تراریخته شنیده اید و به عنوان یک شهروند سه سئوال اساسی در این خصوص دارید…
سئوال اول: محصولات تراریخته یعنی چه نوع محصولاتی؟
در یک تعریف کلی گیاهان تراریخته عبارتند از گیاهانی که به صورت ژنتیکی طراحی شده اند، در واقع یک روش پرورش است که از تکنیک های DNA نوترکیب برای ایجاد گیاهان با ویژگی های جدید استفاده می کند. محصولات تراریخته به عنوان یک طبقه از ارگانیزم های اصلاح شده ژنتیکی (GMO) شناخته می شوند.
سئوال دوم: مهمترین محصولات تراریخته در ایران کدام ها هستند؟
هماکنون برخی از محصولات غذایی موجود در بازار کشورمان “تراریخته” است اما بهدلیل عدم درج اطلاعات تراریختگی این محصولات، مصرفکنندگان امکان تشخیص این محصولات را ندارند.
تاکنون فقط ۳ محصول تراژنی یا تراریخته شامل دانههای روغنی کلزا، سویا و ذرت در ایران مجوز مصرف دارند و گفته می شود هیچ محصول یا فرآورده دستکاری ژنتیک شده دیگری در بازار کشور وجود ندارد.
مهمترین محصول مصرفی خانوارهای ایرانی که “تراریخته” است، روغنهای مصرفی است که اغلب بر روی ظرف آنها می توان اصطلاح GMO یا دستکاری شده ژنتیکی را مشاهده کرد.
در رسانه های عمومی صحبت هایی از وجود برنج تراریخته نیز در داخل کشور وجود دارد که متاسفانه بدون برچسب و درج اطلاعات تراریختگی به فروش می رسد.
سئوال سوم: آیا محصولات تراریخته خطرناک هستند؟
هنوز تحقیقات جهانی در خصوص تأثیر مصرف محصولات تراریخته بهروی سلامت جامعه انسانی نهایی نشده است و کل دنیا در حال آزمون و خطا است، البته بسیاری از کشورها به دلیل ناکافی بودن تحقیقات علمی از ورود این نوع از محصولات به داخل کشور خود جلوگیری می کنند و در برخی از کشورها حتی اجازه کشت این محصولات نیز داده نمیشود.
می توان به خرید محصولات ارگانیک ، خوشبین بود؟
با توجه به مطالبی که در بالا گفته شد، به شما حق میدهم که دچار بدبینی نسبت به اصالت محصولاتی شوید که به نام محصول ارگانیک خریداری کرده اید. اما جای نگرانی نیست، به یاد داشته باشید تنها نشان اینکه یک محصول ارگانیک است نه قیمت زیاد آن، که برچسب محصولات ارگانیک است.
ممکت است در بازارهای محلی نیز با محصولاتی نظیر مرغ و خروس ارگانیک، شیر و کره ارگانیک، سبزیجات ارگانیک برخورد کرده باشید، اگر به صحت گفتههای فروشنده در خصوص سلامت و ارگانیک بودن این محصولات اعتماد کردید، می توانید از مصرف آنها لذت ببرید چون با مزه و طعم محصولات مشابه غیر ارگانیک تفاوت های عمده دارد.
در خرید محصولات خوراکی به چیزهای دقت کنیم؟
با توجه به سختی تولید محصولات ارگانیک و همچنین سختی پیدا کردن و خرید آنها، در هنگام خرید محصولات چند نکته را در نظر داشته باشید:
در خرید محصولات کشاورزی، از فروشگاه هایی خرید کنید که سلامت این محصولات برایشان مهم است، مشتری دائمی فروشگاه هایی بودن که کشاورز و عمده فروش خود را با دقت انتخاب میکند، اهمیت به سزایی دارد.به عنوان مثال من خودم مشتری سبزی فروشی هستم که مطمئن است سبزی هایی که از کشاورزان میدان تره بار می خرد با آّب فاضلاب آبیاری نشدند، یعنی این مسئله برای او مهم است، چون مشتریانش این را از او میخواهند…
سیبزمینی، پیاز ، کاهو، خیار، گوجه فرنگی، سیب درختی و برنج هفت محصول پر مصرف کشاورزی هستند که بر اساس نتایج پایشهای سازمان غذا و دارو، میزان باقیمانده کودهای شیمیایی و سموم در آنها بیش از حد مجاز وزارت بهداشت اعلام شده است.
برای اینکه سم نخورید:
در بسیاری از موارد مصرف میوه و سبزیجات بهدلیل احتمال انواع آلودگیها هنگام تولید در مزرعه، و استفاده از انواع کودهای طبیعی، شیمیایی و همچنین سموم دفع آفات و مواد آلوده دیگر، از نظر بهداشتی مناسب نیستند، به همین دلیل هرگز نباید میوه و سبزیجات را بدون شستوشوی کامل مصرف کرد. ترکیب سرکه و آب یک ترکیب عالی برای رفع آلودگی های پوستی در این محصولات است.
در برخی محصولات نه با پختن و نه با شستن، آلودگی که از آب فاضلاب که عمدتا پسماندهای صنعتی در آن هست، از بین نمیرود و وقتی میوه و سبزی با این نوع آلودگیها رشد کند هیچ راه چارهای برای پاک کردنش نیست اما باز هم پوست کندن و دور ریختن برگهای رویی سبزیجات برگی مثل کاهو و کلم و خوب شستن فراموش نشود.
مواد غذایی مختلف مانند کشمش، بادام زمینی، پسته، دانههای روغنی (مثل ذرت)، حبوبات، برخی میوههای خشک شده وقتی کپک میزنند، آلوده به سم آفلاتوکسین میشوند که خاصیت سرطان زایی آن به اثبات رسیده است، از مصرف مواد کپک زده اجتناب کنید.
محصول پر مصرفی مثل برنج را قبل از پخت حتما بخیسانید و آبکش کنید، من هم مثل شما طعم کته برنج را دوست دارم ولی زمانیکه به سطح بالای کود در آن فکر میکنم ترجیح می دهم بخش بزرگی از این سموم به وسیله خیس شدن و آبکش از گیاه خارج شود.
کودهای نیتروژن دار بیشتر چه نوع میوهها و سبزیجاتی را آلوده میکنند؟
این نوع کودها در آلودگی میوهها و سبزیجاتی که داخل زمین رشد میکنند تاثیر بیشتری دارند. مانند هویج، سیب زمینی و پیاز. بعد از آن هم روی گیاهانی که بوته آنها به زمین نزدیکتر است تاثیر گذارند مانند خیار و صیفی جات اما اثر آنها در میوههای درختی بسیار کم میشود در عوض آفت کشها بر روی میوههای درختی تاثیر گذارند استفاده اشتباه آنها میوهها را آلوده میکند.
مرغ و گوشت قرمز:
با توجه به اینکه مرغ و گوشت یکی از اجزای دائمی سفره های ما ایرانیها است، تهیه و مصرف ارگانیک آنها اهمیت به سزایی دارد، اگر تمایلی به مصرف محصولات تراریخته ندارید باید بدانید که بخش عمده ی تغذیه دام و طیور از این نوع محصولات و عمدتا وارداتی است، پس باید دست به کار شوید و به فکر یافتن مرغ و گوشت ارگانیک باشید، با توجه به اینکه بخش عمده ای پرورش گوسفند در کشور ما همچنان در روستاها و به شکل سنتی انجام میشود، در صورت سالم بودن، این نوع از گوشت برای مصرف شما توصیه میشود، همچنین مرغ های ارگانیک روستایی نیز هم طعم لذیذی دارد و اگر با نظارت سازمان دامپزشکی تولید شوند نیز هیچ مشکلی از بابت مصرف نخواهند داشت.
توصیه آخر
اگر به نداشتن آلودگی میوهها و سبزیجات اطمینان ندارید در خوردن میوهها و به خصوص سبزیجات تنوع ایجاد کنید. مثلا هر روز سبزی خوردن مصرف نکنید و یا هر روز کاهو مصرف نکنید، میوه های درختی را ترجیح دهید چون امکان آلودگی کمتری از سبزیجات ساقه ای و برگی دارند، مرغ و گوشت را هم ارگانیک مصرف کنید، البته مرغ و گوشتی که سازمان دامپزشکی سلامت آنها را تایید می کند، مغزها و دانه های روغنی را به همراه پوست خریداری کنید، در صورتی که خشک شده آنها را میخرید اطمینان حاصل کنید که به صورت طبیعی و نه با مواد شیمیایی خشک شده باشد، روغن زیتون فرابکر، روغن آفتابگران بومی و روغنها و کره های حیوانی نیز می تواند جایگزین خوبی برای روغن های صنعتی تراریخته باشد.
