آب مروارید چشم یا کاتاراکت (cataract)یک بیماری چشمی است که گریبان بسیاری از افراد، به‌ویژه افراد کهن‌سال، را گرفته‌است. شیوع این بیماری چشمی موجب شده که هر فرد میان‌سال و یا کهن‌سالی با دیدن هر علامت غریب در چشمان‌اش به این بیماری شک کند و بیمِ آن داشته باشد که نکند به آب‌مروارید مبتلا شده. احتمالاً شما نیز که در این صفحه هستید یا برای خودتان نگران اید و یا برای پدر یا مادرتان. در ادامه خواهیم گفت که آب مروارید چشم می‌تواند چه علائمی داشته باشد. افزون بر این، به علل و عوامل خطر این بیماری و روش‌های درمان آن نیز اشاره خواهیم داشت.
علائم بیماری آب مروارید چشم
پیش از آن که به ذکر علائم آب مروارید چشم بپردازیم بایستی این نکته ذکر شود که به‌صرف وجود یک یا چند مورد از این علائم نمی‌توان به طور قاطع حکم به وجود بیماری آب مروارید داد، بلکه باید با دیدن این علائم در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید تا پزشک چشمان‌تان را مورد بررسی قرار دهد. بنابراین اگر یک یا چند مورد از این علائم را در خود دیدید، نباید نگرانی به خود وارد کنید:
۱- دید ابری
کسانی که دچار آب مروارید چشم هستند، رفته‌رفته دنیای‌شان به دنیایی ابری تبدیل می‌شود. این امر از آن روست که دید این افراد ابری می‌شود و گویی جهان را به مانند یک نقاشی امپرسیونیستی می‌بینند. در ابتدا ابری‌شدن دید کم است و آب‌مروارید تأثیر زیادی روی چشم ندارد، اما کم‌کم تأثیر آن زیاد شده و دنیا روز به روز ابری‌تر می‌شود.
۲- مشکلات دید در شب
بروز سایه‌های زرد و قهوه‌ای در دید یکی دیگر از علائم آب مروارید چشم است. کسی که به این بیماری مبتلاست، در شب نیز دید خوبی ندارد. این امر می‌تواند مشکلات متعددی از جمله مشکل عدم توانایی در رانندگی در شب را به همراه داشته باشد. جالب آن که یک مطالعه در دانشگاه کورتین استرالیا نشان داد که درمان آب مروارید تا ۱۳ درصد موجب کاهش تصادفات می‌شود.
بیشتر بدانید تشخیص بارداری با وایتکس صحت دارد؟
۳- دیدن هاله‌ی نور
ابری‌شدن دید می‌تواند موجب بروز هاله در اطراف منابع نور شود. کسی که به آب‌مروارید چشم مبتلا است زمانی که به منابع نور، مانند لامپ‌ها و مهتابی‌ها، نگاه می‌کند هاله‌هایی را – آن هم با رنگ‌های مختلف- دور منابع نور می‌بیند. این امر، یعنی وجود هاله در اطراف نور در نگاه افراد مبتلا به آب‌مروارید، در کنار مورد بالا، یعنی مشکلات دید در شب، دلایلی محکم برای جلوگیری از رانندگی افراد مبتلا به آب‌مروارید اند.
۴- سایر علائم
۳ علامت فوق شایع‌ترین علائم آب‌مروارید هستند، اما جز آن‌ها نیز یک سری علائم ممکن است افراد مبتلا به این بیماری را درگیر سازند. به عنوان مثال، برخی از افرادی که به این بیماری مبتلا هستند رفته‌رفته در دنیایی زردرنگ زندگی می‌کنند. آن‌ها تمامی نورها را زرد می‌بینند و گویی در یک زیردریایی با شیشه‌های زرد نشسته‌اند و به هر آن کجا که می‌نگرند زرد در نگاه‌شان می‌آید. همین افراد پس از رهایی از دست آب‌مروارید، پس از مدت‌ها باری دیگر می‌بینند که دنیا چه رنگ‌های مختلف و زنده‌ای داشته و آن‌ها از دیدن این رنگ‌ها محروم مانده بودند.
افزون بر این، افراد مبتلا به آب‌مروارید که از عینک استفاده می‌کنند ممکن است به یک عینک جدید و قوی‌تر نیاز پیدا کنند. چشم افراد مبتلا به این بیماری رفته‌رفته ضعیف‌تر می‌شود. حساسیت به نور و همچنین دوبینی نیز از دیگر علائم آب‌مروارید هستند.
علل آب مروارید | عوامل خطر آب‌مروارید
شایع‌ترین علت آب مروارید چشم افزایش سن است. اکثر آب‌مرواریدها زمانی رخ می‌دهند که پیری یا آسیب‌های مختلف موجب تغییر بافت‌هایی می‌شوند که عدسی چشم را تشکیل داده‌اند.
افزون بر پیری، برخی بیماری‌های ارثی نیز در بروز آب مروارید یا کاتاراکت نقش دارند. علاوه براین موارد، می‌توان از موارد زیر به‌عنوان عوامل خطر آب مروارید نام برد:
- دیابت
- مصرف برخی داروهای استروئیدی برای مدت‌زمان طولانی
- قرار گرفتن طولانی در معرض نور آفتاب
- ضربه
- فشار خون بالا
- جراحی چشم
- مصرف بیش از اندازه‌ی الکل
- استعمال سیگار
- چاقی
در باب مکانیسم تشکیل آب‌مروارید نیز می‌توان این‌گونه توضیح داد که عدسی، یعنی جایی که آب مروارید در آن شکل می‌گیرد، در پشت قسمت رنگی چشم یعنی عنبیه قرار دارد. کار عدسی متمرکز کردن نور تابیده‌شده بر روی شبکیه‌ی چشم است. اما گاه بر اثر پیری و یا هر علتی دیگر، عدسی چشم کم‌تر از قبل توانایی انجام کار خود را دارد و رفته‌رفته کم‌درخشان‌تر، کدرتر و کلفت‌تر می‌شود. آب مروارید موجب می‌شود که تصاویر به صورت شفاف از عدسی روی شبکیه نیفتند و این‌گونه می‌شود که دید ابری و تار میگردد. آب‌مروارید معمولاً در هر دو چشم بروز می‌کند، اما همواره شدت آب مروارید هر دو چشم برابر نیست.
انواع آب مروارید
آب‌مروارید انواعی دارد از جمله:
۱- آب‌مروارید هسته‌ای یا آب‌مرواریدی که مرکز عدسی چشم را درگیر می‌سازد
این نوع آب‌مروارید قسمت مرکزی عدسی را درگیر ساخته و در کوتاه‌مدت دید مطالعه‌ای را مختل می‌کند. افزون بر این، آب‌مروارید هسته‌ای عدسی را زرد کرده و کاری می‌کند که فرد مبتلا اطراف را تار و ابری و زرد ببیند.
۲- آب‌مروارید قشری یا آب‌مرواریدی که لبه‌های عدسی را درگیر می‌سازد
۳- آب‌مروارید زیرکپسول خلفی یا آب‌مرواریدی که پشت عدسی را درگیر می‌سازد
۴- آب‌مروارید مادرزادی
برخی کودکان ممکن است در ابتدا با آب‌مروارید وارد جهان شوند. عفونت‌های درون‌رحمی، مشکلات ژنتیکی و … ممکن است موجب این نوع از بیماری آب مروارید چشم شوند. گفتنی است که نوع مادرزادی آب‌مروارید معمولاً تأثیر زیادی روی بینایی ندارد اما در صورت تأثیر نیز به‌راحتی درمان می‌شود.
درمان آب مروارید چشم
با دیدن علائم آب مروارید، فرد باید جهت تشخیص قطعی به متخصص چشم مراجعه کند. پزشک از طریق بررسی‌های لازم می‌تواند تشخیص دهد که آب‌مروارید وجود دارد و اگر وجود دارد از چه نوعی است.
برای درمان آب مروارید چشم نیز عمدتاً از جراحی استفاده می‌شود. البته چشم‌پزشک برای همه‌ی مبتلایان به آب‌مروارید از جراحی آب‌مروارید استفاده نمی‌کند. تصمیم به استفاده از جراحی به عوامل متعددی بستگی دارد که یکی از آن‌ها میزان تأثیر آب‌مروارید در زندگی روزمره‌ی بیمار است. اگر آب‌مروارید تا حدی زندگی روزمره‌ی بیمار را مختل کرده باشد احتمال آن که پزشک تصمیم به استفاده از جراحی بگیرد زیاد است.
فارغ از جراحی، برخی تغییرات در نحوه‌ی زندگی نیز می‌توانند در بهبود وضعیت آب مروارید نقش داشته باشند از جمله:
- اطمینان‌حاصل‌کردن از تطابق عینک یا لنزهای تماسی با وضعیت چشم
- استفاده از ذره‌بین برای مطالعه
- بهبود وضعیت روشنایی خانه با استفاده از لامپ‌های پرنورتر
- استفاده از عینک‌های آفتابی استاندارد برای قرارگرفتن در معرض نور خورشید
ضمناً، همان‌طور که در بالا نیز گفته شد، فرد مبتلا به آب مروارید چشم نباید تا درمان کامل این بیماری شب‌ها رانندگی کند.
پیشگیری از ابتلا به آب مروارید چشم
هیچ روشی برای پیشگیری از آب مروارید تا کنون ثابت نشده، اما برخی متخصصان باور دارند که روش‌های زیر می‌توانند در پیشگیری از این بیماری چشمی مفید باشند:
- مراجعه‌ی منظم به چشم‌پزشک جهت معاینه‌ی چشم‌ها
- عدم استعمال سیگار برای غیر سیگاری‌ها و ترک سیگار برای افراد سیگاری
- کنترل دیابت
- افزایش مصرف میوه و سبزی
- استفاده از عینک‌های آفتابی استاندارد
- کاهش یا قطع مصرف الکل
خلاصه‌ی مطلب در مورد آب مروارید چشم
- آب‌مروارید یک بیماری چشمی بوده که عمدتاً ناشی از افزایش سن است.
- این بیماری موجب دید ابری و زرد و قهوه‌ای دیدن چیزها می‌شود.
- عمده‌ترین روش برای درمان آن جراحی است و عمدتاً خیلی بیماری خطرناکی نیست.
منابع: mayoclinc | healthline
