خون دماغ شدن امری رایج است و در موارد بسیار اندکی می‌تواند نشان از وضعیتی خطرناک داشته باشد. بینی شامل رگ‌های خونی بسیاری در عقب و جلوی خود است، رگ‌هایی که احتمال پاره‌شدن‌شان نسبت به سایر رگ‌ها زیادتر است و به همین دلیل است که خونریزی از دماغ نسبت به سایر اعضای بدن بیشتر است. دو نوع خون دماغ شدن وجود دارد: زمانی که رگ‌های جلوی بینی گسسته می‌شوند اصطلاحاً به آن خون دماغ انتریور گفته می‌شود و آن هنگام که رگ‌های پشت بینی پاره می‌شوند از اصطلاح خون دماغ پوستریور استفاده می‌شود. از میان این دو، خون دماغ پوستریور می‌تواند خطرناک باشد. در ادامه در مورد خون‌دماغ و علل و درمان‌های آن خواهیم گفت.
علت خون دماغ شدن چیست؟
فقط یک علت برای خون دماغ شدن وجود ندارد، بلکه از علل مختلفی می‌توان نام برد. از میان این علل فقط چند مورد معدود می‌توانند خطرناک باشند، اما خون دماغی که زود به زود تکرار می‌شود می‌تواند دلالت بر یک وضعیت پزشکی خطرناک داشته باشد.
خشکی هوا و مصرف آنتی‌هیستامین‌ها از جمله شایع‌ترین علل خونریزی از بینی هستند. سایر علل خون دماغ شدن عبارت اند از:
- گیر کردن جسم در بینی
- محرک‌های شیمیایی
- آلرژی
- عطسه مکرر
- آسیب به بینی
- دوز زیاد آسپرین
- سردی هوا
- عفونت تنفسی فوقانی
عوامل خطرناک خونریزی بینی نیز عبارت اند از:
- فشار خون بالا
- اختلالات خونریزی
- لخته‌شدن خون
- سرطان
در اکثر موارد، نیازی به رسیدگی خاصی به خونریزی بینی نیست. اما اگر خونریزی بینی بیش از ۲۰ دقیقه طول بکشد و همچنین ناشی از یک ضربه باشد باید هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.
بیشتر بدانید خون در ادرار نشانه چیست و چه درمانی دارد؟
تشخیص علت خون دماغ شدن چگونه است؟
زمانی که پس از خون دماغ شدن به پزشک مراجعه می‌کنید، او وضعیت فیزیکی بینی را مورد بررسی قرار می‌دهد تا از نبود جسم خارجی در آن و عدم شکستگی مطمئن شود. سپس پرسش‌هایی در مورد داروهای مصرفی می‌پرسد و پس از آن ممکن است از آزمایش‌های زیر برای تشخیص علت ماجرا استفاده کند:
- آزمایش خون CBC یا آزمایش شمارش سلول‌های خونی
- آزمایش زمان نسبی ترومبوپلاستین (نوعی آزمایش خون جهت اندازه‌گیری زمان لازم برای لخته‌شدن خون)
- اندوسکوپی بینی
- سی تی اسکن بینی
- اشعه ایکس از صورت و بینی
بیشتر بدانید معرفی بیماری های مشترک انسان و دام
درمان خون دماغ شدن چگونه انجام می‌شود؟
درمان خون دماغ شدن به نوع آن و علت اصلی بستگی دارد:
۱- درمان خونریزی بینی انتریور
اکثر خون‌دماغ‌های رایج از این نوع هستند. شخصی که این نوع خونریزی را تجربه می‌کند عمدتاً از یک سوراخ بینی‌اش خون بیرون می‌آید. برای درمان و رفع این نوع خونریزی موارد زیر را در نظر داشته باشید:
- بنشینید و با دو انگشت سوراخ‌های بینی را فشار دهید، طوری که سوراخ‌ها بسته شوند. به مدت ۱۰ دقیقه دست‌تان را از بینی برندارید و از راه دهان تنفس کنید. سپس بینی خود را رها کنید، احتمالاً خونریزی متوقف می‌شود اما اگر نشد باز هم سوراخ‌ها را بگیرید و این بار نیز ۱۰ دقیقه از دهان تنفس کنید.
- به هیچ عنوان به هنگام خونریزی از بینی دراز نکشید.
- از کمپرس سرد نیز می‌توانید استفاده کنید.
- می‌توانید یک اسپری ضد انعقاد را در بینی اسپری کنید.
- در صورتی که پس از ۲۰ دقیقه خونریزی بند نیامد حتماً به پزشک مراجعه کنید.
۲- خونریزی بینی پوستریور
این نوع خونریزی بینی کم‌تر رخ می‌دهد اما جدی‌تر است. خون دماغ شدن پوستریور یعنی خونریزی از بینی به سمت گلو. این نوع خونریزی نباید در خانه درمان شود بلکه باید خیلی سریع با اورژانس تماس بگیرید. عمدتاً گیر کردن جسمی خارجی در بینی سبب این نوع خونریزی از بینی می‌شود. درمان آن کاملاً به علت بستگی دارد.
چگونه می‌توان از خون دماغ شدن پیشگیری کرد؟
راه‌های مختلفی برای پیشگیری از خونریزی بینی وجود دارند از جمله:
- از انگشت‌کردن در بینی خودداری کنید.
- در صورتی که خودسرانه آسپرین مصرف می‌کنید مصرف آن را کم کنید. مصرف زیاد آسپرین خطر خونریزی را افزایش می‌دهد.
- در صورت خشکی محیط، می‌توانید از دستگاه‌های رطوبت‌ساز استفاده کنید.
- برای پیشگیری از خونریزی‌هایی که ناشی از خشکی هستند، می‌توانید از وازلین استفاده کنید.
- فین‌کردن بینی نباید با شدت و سختی همراه باشد.
سخن آخر
خون دماغ شدن در اغلب موارد ناشی از وضعیتی خطرناک نیست، اما در برخی موارد معدود می‌تواند علامتی از یک وضعیت خطرناک باشد. به هنگام خونریزی از بینی نباید دراز بکشید بلکه در حالت نشسته با استفاده از انگشت شست و اشاره سوراخ‌های بینی را بگیرید و مانع از خروج خون شوید. ۵ الی ۱۰ دقیقه بعد دست‌تان را بردارید. اگر باز هم خونریزی وجود داشت ۱۰ دقیقه دیگر دست‌تان را نگه دارید. در صورتی که پس از ۱۰ دقیقه‌ی دوم خونریزی وجود داشت باید با اورژانس تماس بگیرید.
خونریزی بینی در حالت عادی نباید بیش از ۲۰ دقیقه به طول انجامد. از مصرف سیگار، مصرف افراطی آسپرین و ضد انقعادها نیز اجتناب کنید. ضمناً حتماً خون‌دماغ‌های تکراری و مداوم را جدی بگیرید و برای بررسی علت آن‌ها به پزشک مراجعه کنید.
منابع: healthline | verywellhealth
