در این مطلب می‌خوانید:
بیماری ایدز یا همان HIV مثبت، از بیماری‌هایی ست که نام ترسناکی داشته و شاید تا چند سال پیش توهمی چون جذام برای سایر افراد به وجود آورده و با فرد مبتلا رفتاری نادرست و ناشایست داشتند. اما خوشبختانه به یمن اطلاع رسانی‌های درست و آگاهی یافتن بیشتر مردم نسبت به این بیماری که بیشتر باید به آن نام یک مقوله را داد، رویکردها با افراد مبتلا تفاوت پیدا کرده و شرایط بهتری ایجاد گشت.
در حال حاضر تقریبا می‌توان گفت که به درمان بیماری ایدز نزدیک شده‌ایم و دیگر مبتلایان به این بیماری، به سمت مرگ و نابودی سقوط نمی‌کنند. در این مطلب جهت آگاهی بخشی بیشتر به جامعه در گروه‌های سنی مختلف، به علائم، راه‌های انتقال و درمان بیماری ایدز می‌پردازیم.
بیماری ایدز چیست؟
ایدز به واقع یک ویروس است که با ورود به بدن شخص، سیستم ایمنی را مورد حمله و هدف قرار می‌دهد. با تضعیف سیستم ایمنی بدن و به واقع فلج کردن آن، ساده‌ترین میکروب‌ها می‌توانند زمینه ساز بیماری‌های بزرگ و مزمن شده و حیات فرد را به خطر بیندازند.
بیماری ایدز را باید به سه فاز و گذار تقسیم بندی کنیم: بروز عفونت شدید، عفونت مزمن و ایدز پیشرفته و کامل
فاز اول ایدز: هجوم ویروس به بدن و علائم شبیه به سرماخوردگی
در فاز اول ابتلا به ایدز، بدن شما به حالت تدافعی فرو رفته و تمام تلاش خود را برای مبارزه با این ویروس وحشی انجام می‌دهد. معمولا دوران عفونت حاد، برای چیزی در حدود ۲ تا ۴ الی ۶ هفته به طول می‌انجامد. شخص مبتلا در این دوران علائم و حالتی چون ابتلا به سرماخوردگی شدید یا آنفولانزا را تجربه می‌کند.
علائم ایدز در فاز اول
در این فاز علائمی چون سردرد، ضعف عضلانی، گلو درد، تب، تهوع و خستگی مزمن و اسهال شدید را تجربه خواهید کرد. همچنین التهابات پوستی و دانه‌های قرمز رنگ روی پوست (که اغلب فاقد حس خارش هستند) نمایان خواهند شد.
فاز دوم ایدز: دوران سکوت و عفونت مزمن
در این دوران که از آن به دوران خاموشی یا سکوت HIV یاد می‌کنند، علائم ابتدایی بیماری ایدز کنار زده شده و فرد در عین ناقل بودن، مشکل خاصی را احساس نمی‌کند. از این جهت فاز دوم بیماری ایدز، را باید بدترین شرایط آن بدانیم. زیرا در این مرحله فرد بدون آن که نسبت به بیماری خود آگاه باشد، یک ناقل فعال بوده و میتواند این ویروس را به راحتی به دیگران نیز انتقال دهد. این دوره میتواند تا ۱۰ سال به طول بینجامد و بدون هیچ گونه علامت بالینی، ادامه داشته باشد.
در این دوره خاموشی بیماری، سلول‌های td-cd4 به طور کلی از بین رفته و سیستم دفاعی بدن خلع می‌گردد. باید بیماری ایدز را بیماری غم انگیزی بدانیم… زیرا رفته رفته دفاع بدن به طور کامل از بین رفته و شخص به شمعی در باد می‌ماند که با هر نسیمی مبتلا گشته و کوچکترین میکروبی متزلزلش می‌سازد.
فاز سوم ایدز: ابتلای کامل
در این فاز بیماری قابل تشخیص می‌شود و علائم ظاهری و بالینی رفته رفته ظهور پیدا می‌کنند.
علائم بیماری ایدز در فاز سوم
در این مدت فرد دچار خستگی زودهنگام شده و علی رغم استراحت کردن، احساس خستگی وی را ترک نخواهد کرد. همین طور تب‌های بی علت و طولانی مدت که گاه تا ۱۰ روز یا بیشتر به طول می‌انجامند، را تجربه می‌کند.
فرد مبتلا به ایدز که دوران خاموشی را پشت سر گذاشته است، به یکباره کاهش وزن زیادی داشته و مرتب عرق (به ویژه شب ها) خواهد کرد.
عکس العمل‌های بدن در مقابل ویروس و از بین رفتن سیستم ایمنی بدن، به خونریزی‌های به ظاهر بی‌علت منجر شده و در جای جای بدن فرد کبودی‌هایی دیده می‌شود.
به علاوه گزارشات زیادی از عفونت‌های گلو، دهان و همین طور واژن در فاز سوم ابتلا به HIV مثبت، گزارش شده است. بثورات پوستی و زخم‌های بی‌دلیل نیز در مراحل پیشرفته ایدز، خود را نشان می‌دهند.
راه‌های انتقال بیماری ایدز
راه‌های انتقال بیماری ایدز شامل خون، مایع منی آقایان، مایع واژن بانوان، ترشحات مقعدی و شیر مادر هستند. به طور کلی می‌توان گفت که ویروس HIV از طریق مایع‌های بدن انسان‌ها، منتقل می‌گردد.
۱- ارتباط جنسی
ارتباط جنسی به خصوص داشتن شریک‌های جنسی مختلف؛ ریسک ابتلا به ایدز را بالا می‌برد. در صورتی که فرد مبتلا در چرخه روابط جنسی قرار داشته باشد، میتواند ویروس HIV را به چندین نفر دیگر که در این چرخه جای دارند، انتقال دهد. متاسفانه حتی برخی اوقات این اتفاق بدون آگاهی خود شخص مبتلا، اتفاق می‌افتد.
۲- سرنگ‌های مشترک
گروه پرخطر دیگر را باید معتادان بدانیم که غالبا استفاده از سرنگ مشترک میان عده‌ای از آن‌ها جریان دارد. البته این استفاده از سرنگ یا سوزن‌های مشترک، فقط به جامعه معتادین محدود نمی‌شود و ممکن است در آرایشگاه‌هایی که قوانین بهداشتی را رعایت نمی‌کنند، نیز اتفاق بیفتد. به ویژه افرادی که تحت انجام تتو قرار می‌گیرند، در این ریسک جای خواهند داشت.
۳- انتقال از طریق شیر مادر
این مورد را باید غم انگیزترین و دردناک‌ترین شکل انتقال ویروس HIV بدانیم. در صورتی که مادر مبتلا بوده و احتمالا از بیماری خود ناآگاه باشد، میتواند با شیر دادن به نوزاد خود، طفل تازه به دنیا آمده را مبتلا سازد.
تصورات اشتباه در خصوص انتقال ویروس HIV
البته برخی تصورات اشتباه نیز در خصوص انتقال ویروس HIV، وجود دارد که در زیر به آن‌ها اشاره‌ای میکنیم:
۱- رابطه جنسی دهانی
تصور حداکثر عموم این است که ویروس HIV، از طریق رابطه جنسی دهانی، منتقل می‌گردد. اما چنین چیزی حقیقت نداشته و تنها در صورتی که خون‌ریزی لثه یا زخم خیس در دهان فرد مبتلا قرار داشته باشد، احتمال ابتلا و انتقال وجود خواهد داشت.
۲- تماس پوستی
تماس پوستی به هیچ وجه نمی‌تواند موجب انتقال این بیماری گردد؛ مگر آن که هر دو پوست زخمی بوده و فرد مبتلا زخم خیس و دارای مخاط داشته باشد.
۳- تنفس در یک فضا
تنفس در یک فضا، به هیچ شکلی قادر به انتقال ایدز نخواهد بود. حتی اگر شما در یک اتاق با ۱۰ بیمار مبتلا به ایدز هم نفس باشید، احتمالی جهت ابتلای شما در کار نخواهد بود.
۴- ظروف مشترک غذا
ظروف مشترک غذا نیز نمی‌تواند به عنوان روش انتقال این بیماری شناخته شوند.
۵- بوسیدن
بوسیدن، در آغوش گرفتن و مانند آن‌ها نیز نقشی در انتقال ویروس HIV نخواهند داشت.
درمان بیماری ایدز
ایدز نیز مانند بیشتر بیماری‌های مزمن، دارای دوره طلایی درمان است. اگر به موقع و در این دوره طلایی، برای دریافت درمان‌های موثر اقدام شود، سطح ویروس HIV در بدن فرد مبتلا پایین نگاه داشته شده و حمله موثر کمتری به سلول‌های دفاعی و گلبول‌های سفید صورت می‌گیرد. به این شکل سیستم ایمنی بدن فرد به طور کلی از بین نرفته و حملات ویروسی کاهش یافته و حتی متوقف می‌گردد. به واقع داروهای درمانی ایدز می‌توانند سطح ویروس را به حدی در بدن فرد پایین نگاه دارند، که وی در عین مبتلا بودن، علائمی نداشته و بتواند به زندگی خود در شرایط عادی و البته محتاطانه ادامه دهد.
دوران طلایی درمان، همان ابتدای ابتلاست و در واقع در فاز اول بیماری است. زمانی که هنوز ویروس‌ها موفق به از بین بردن کامل سیستم ایمنی بدن میزبان نشده و قادر به مهار آن‌ها هستیم.
تا به حال داروهای مختلفی برای درمان ایدز ساخته و تولید شده است که هر یک در مراحل مختلف و نسبت به شدت و ضعف بیماری، تجویز می‌گردند. این داروها در مقابل تخریب و نابودی سلول‌های cd4 ایستادگی کرده و اجازه تولید و تکثیر ویروس HIV را نمی‌دهند. اما موضوع مهم این است که فرد مبتلا اجازه قطع داروهای خود را نداشته و در صورت چنین کاری؛ مجددا بیماری عود شدیدتری داشته و سطح ویروس HIV در بدن بالا می‌رود. به همین دلیل فرد مبتلا باید تا پایان عمر خویش، به مصرف دارو ادامه داده و همچنان مراقبت‌های حفاظتی را داشته باشد.
به علاوه لازم به ذکر است که درمان‌های ارائه شده در خصوص بیماری ایدز، نه تنها علائم در فرد را کاهش داده و سیستم ایمنی بدن وی را تقویت می‌کنند؛ بلکه ریسک انتقال را نیز کاهش می‌دهند. موضوع روشن است؛ به دلیل پایین آمدن عدد ویروس HIV در بدن فرد، چگالی آن در مایعات بدن کمتر شده و احتمال ابتلا نیز پایین می‌آید. البته همچنان باید روش‌های پیشگیرانه انتقال انجام شده و فرد مبتلا مسئولیت پذیری خود در خصوص عدم نشر ویروس را در نظر داشته باشد. به واقع احتمال ابتلا به صفر نمی‌رسد، اما می‌توان آن را بارها پایین‌تر از حالت عادی ناقل بودن، تصور کرد.
روش صحیح زندگی کردن با بیماری ایدز
توجه داشته باشید که با توجه به درمان‌های مهاری و کنترل کننده این بیماری، فرد میزبان و مبتلا قادر به ادامه زندگی خود و داشتن طول عمر طبیعی خواهد بود. تنها کافی‌ست که این شخص اصولی را برای حفظ سلامت خویش و عدم انتقال ویروس، رعایت کند.
برای این منظور باید نکات زیر مورد توجه قرار گیرند:
- داشتن رابطه جنسی حفاظت شده (به کمک کاندوم و روش استفاده صحیح از آن)
- داشتن تمرینات ورزشی متناوب و تقویت بدن
- استفاده از میوه و سبزیجات تازه و بهبود سیستم ایمنی بدن
- دوری کردن کامل از دخانیات
- تقویت روحی و روانی خود و حضور در میان اعضای خانواده و دوستان
- مراجعه و پیگیری مداوم به پزشک
چند سال پیش، ایدز به عنوان یک بیماری کشنده مطرح بود که روز به روز، فرد مبتلا را به سمت پایان عمر سوق می‌داد، اما در مدت اخیر؛ درمان‌های مختلفی برای افزایش طول عمر بیمار کشف شده است. همین طور تلاش‌های زیادی جهت کشف درمان کامل و نجات دادن این عده از مبتلایان که بسیاری از آن‌ها، نقشی در ابتلای خود نداشته‌اند؛ صورت می‌گیرد.
حتی در سال اخیر، چندین مورد درمان قطعی و کامل ایدز از گوشه و کنار جهان گزارش شده و امیدواری زیادی برای این بیماران به وجود آمده است.
یک نمونه درمان ایدز به کمک پیوند مغز استخوان و از بین بردن قطعی رد ویروس HIV در بدن، در بریتانیا انجام شده و توانست بهبودی کامل برای فرد بیمار به وجود بیاورد.
البته هنوز هیچ واکسنی برای پیشگیری از ابتلا به بیماری ایدز ارائه نشده است، اما می‌توانیم امیدوار باشیم که در سال‌های آینده با تزریق یک واکسن ساده یا حداکثر چند مرحله‌ای؛ برای تمام عمر نسبت به این بیماری ایمن سازی شویم.
