ترک پوست بارداری چیست و راه های پیشگیری ودرمان آن
خیلی از مادرها، ترک های قرمز روی پوست بدن و به ویژه شکمشان را «مدال افتخار قرمزرنگ مادرشدن» می دانند ولی بسیاری از مادرها هم از ترک پوست دوره بارداری بدشان می آید و ترجیح می دهند تا در موردش صحبت نکنند. در اکثر مواقع این ترک های پوستی قبل از تولد نوزاد، روی شکم مادر جا خوش می کنند و رد خود را به جای می گذارند.
در مورد ترک پوست در دوران بارداری سوالات زیادی وجود دارد. این ترک ها از چه زمانی پدیدار می شوند؟ آیا راهکاری برای پیشگیری و یا درمان ترک پوست در دوره بارداری وجود دارد؟ دلایل ایجاد این ترک ها چه هستند؟ و چندین سوال دیگر از این دسته. در این گزارش ما قصد داریم تا اطلاعات جامعی در مورد ترک پوست در دوران بارداری که به نام stretch marks شناخته می شود، به شما ارائه دهیم و سوالات متعددی در این زمینه را پاسخگو باشیم.
ترک پوست دوران بارداری از چه زمانی پدیدار می شوند؟
معمولا بین هفته های سیزدهم تا بیست و یکم بارداری، ترک پوست روی بدن و به ویژه قسمت شکم خانمهای حامله پدیدار می شوند. در بسیاری مواقع هم این ترک ها در ماه های ششم و هفتم بارداری ظاهر می شوند. رگه های صورتی رنگ زیبایی که نشانه رشد جنین در وجود مادر است.
طبق تحقیقات انجام شده،بین ۷۵% تا ۹۰% از خانمهای باردار با ترک پوستی دوران بارداری که خطوطی باریک و موازی به رنگ صورتی، قرمز و یا حتی بنفش هستند، روبرو می شوند و این ترکها معمولا بر روی شکم و اطراف آن دیده می شوند و ممکن است بر روی باسن، ران پا، پهلوها و سینه نیز ظاهر شوند. اما باید بدانید که ترک پوست بارداری خطرناک نیست و مشکلی فیزیکی برای شما ایجاد نمی کند.
دلایل ایجاد ترک پوست در دوره بارداری
از آنجا که در دوره بارداری وزن شما تدریجا افزایش می یابد، پوست شکم شما معمولا کشیده و کشیده تر می شود و دلیل ایجاد این ترک ها در واقع پارگی های جزئی در لایه های حمایتی بافت زیر پوست شماست.
یکی از عوامل ایجاد ترک های پوستی در دوره بارداری، ژنتیک است؛ اگر مادر شما روی شکمش ترک هایی یادگار از دوران بارداری اش دارد، احتمالا این اتفاق برای شما نیز رخ خواهد داد.
افزایش وزن سریع و بیش از اندازه در دوران بارداری هم ممکن است باعث ایجاد این ترک های پوستی بشود. البته خانمهایی که پوست تیره تری دارند، کمتر از افرادی که پوست روشن تری دارند، با این ترک پوست مواجه می شوند و البته ترک پوست در پوستهای تیره رنگ، کمتر نیز دیده می شود. برخی پوستها هم انعطاف پذیری و قابلیت کشش بیشتری دارند و این افراد ممکن است ترک پوست بارداری نداشته باشند.
برخی پزشکان هم براین باور هستند که ترک پوست بارداری به خاطر آن ایجاد می شود که بدن مادر هورمون و کورتیکواستروئید بیشتری تولید می کند. این هورمونها حجم کلاژن در پوست را کاهش می دهند؛ کلاژن پروتئینی است که بافت پوست را به صورت منسجم نگه می دارد.
چطور می توان از ترک پوست بارداری جلوگیری کرد
متاسفانه هنوز هیچ راه اثبات شده ای برای جلوگیری از ایجاد ترک پوست بارداری معرفی نشده است. پس پولتان را صرف روشهایی که از نظر علمی به اثبات نرسیده اند نکنید. دکتر فرانک وانگ، دستیار پروفسور و درماتولوژیست دانشگاه میشیگان دراین رابطه گفته:« پیشگیری بهتر از درمان است. نتایج برخی تحقیقات حکایت از آن دارد که برخی کرمهای دارای عصاره گیاه آب بشقابی (سنتلا) و محصولات دارای اسید هیالورونیک ، می توانند در پیشگیری از این ترک ها کمک رسان باشند. این محصولات ممکن است بتوانند تا حدودی تاثیرگذار باشند.» طبق گفته او رعایت برخی از نکات مثل رژیم غذایی سالم، ورزش و ماساژ که در بخش بعد کامل به آن خواهیم پرداخت، می تواند به پیشگیری از ایجاد ترک پوست دوره بارداری کمک کند.
مقابله با ترک پوست در هنگام بارداری
اگر چه ترک پوست دوره بارداری معمولا ژنتیکی است، اما راهکارهایی نیز وجود دارد که بتوان شدت این ترک ها برروی پوست بدن را به حداقل رساند:
-
مرطوب نگه داشتن پوست
هیچ کرمی در این راستا معجزه نمی کند. شما باید سعی کنید تا هرروز پوست بدن و به ویژه شکمتان را مرطوب کنید؛ چون خشکی و خارش پوست در زمان بارداری، باعث ایجاد ترک پوست می شود. مثلا کرم کره کاکائو می تواند کمک زیادی به شما کند. سعی کنید هر روز پوستتان را با کرم های مرطوب کننده ماساژ دهید تا جریان خون در ناحیه پوست شکم را افزایش دهید. این کار به رشد بافت جدید در پوست شکمتان کمک زیادی خواهد کرد. بهتر است از کرم های حاوی ویتامین E و یا ویتامین A استفاده کنید. کرمهای دارای اسیدهای آلفا هیدروکسی، از عصاره گیاهان ساخته شده اند و تاثیرگذار هستند. اگرچه این کرمها معجزه نمی کنند ولی استفاده مرتب از آن از ماه های ابتدایی بارداری به شما کمک می کند تا ترک پوست کمتری داشته باشید.
-
معجزه روغن بادام
برای مرطوب کردن پوست شکمتان می توانید از روغن بادام و یا ترکیب آن با روغن گندم استفاده کنید. فرانک وانگ، در تحقیقی به این نتیجه رسیده که کرم های صنعتی مربوط به ترک پوست بارداری، نسبتا بی ثمر هستند و معمولا تاثیر چندانی در ازبین بردن این ترک ها ندارند. طبق صحبتهای او روغن بادام بهترین گزینه برای مبارزه با این ترکهاست:« محصولات متنوعی در نبرد با ترک پوست بارداری وجود دارد: روغن بادام، کره کاکائو، روغن نارگیل و روغن زیتون … طبق تحقیقات انجام شده، ماساژ دادن پوست شکم با روغن بادام تلخ می تواند مانع از ایجاد ترک های پوست در دوران بارداری شود.»
-
رژیم غذایی سالم
باید رژیم غذایی سالمی مملو از ویتامینها به ویژه ویتامین C، ویتامین E، روی و سیلیس داشته باشید تا بتوانید سلامت پوستتان را حفظ کنید. حتما عصاره آب قلم، تخم مرغ، گوشت و شیر را در رژیم غذایی تان بگنجانید. سبزیجات و میوه ها را فراموش نکنید.
-
ویتامین C
بدن انسان از ویتامین C برای ساختن کلاژن و غضروف استفاده می کند و چه بهتر اگر ویتامین C بدن را از طریق مواد طبیعی تامین کنید و نه مکمل های دارویی. از جمله مواد غذایی دارای ویتامین C می توان به فلفل های دلمه ای قرمز و سبز، کلم، جعفری، شلغم، مرکبات و بروکلی اشاره کرد.
-
روی
روی یک ماده معدنی مهم برای بدن است که در تولید کلاژن استفاده می شود و دارای خواص آنتی اکسیدآن بالایی نیز هست. روی در مرغ، گوشت گوساله، گوشت گوسفندی، تخم مرغ، مغزدانه ها، عدس و گندم سبوس دار فراوان است.
-
آب زیاد بنوشید
نوشیدن آب زیاد فواید فراوانی به ویژه در دوران بارداری دارد و به شما کمک می کند تا پوستی مرطوب و سالم داشته باشید. روزانه باید بین ۸ تا ۱۲ لیوان آب بنوشید. لب یا گلوی خشک ، خستگی، سردرد و کمبود تمرکز از جمله نشانه های کم آبی بدن شماست.
-
مراقب وزنتان باشید
در دوره بارداری مرتبا وزنتان را کنترل کنید و سعی کنید که به یک باره وزنتان بالا نرود. افزایش تدریجی و منظم وزن به مراتب بهتر از افزایش به یک باره وزن شماست و مانع از ایجاد ترک پوست زیادی خواهد شد. این بهترین راه برای جلوگیری از ایجاد ترک پوست در طول حاملگی است. بایداین را هم بدانید که درهرشرایطی بعد از زایمان بایدبه فکر رژیم غذایی و لاغر شدن باشید؛ پس چه بهتر که در طول دوره بارداری مراعات تغذیه تان را بکنید.
درست است که در دوران بارداری ویار به سراغ شما می آید و اشتهای شما بیشتر خواهد شد ولی به یاد داشته باشید که قرار نیست که در دوران بارداری تان به جای ۲ نفر غذا بخورید. توصیه های رژیم غذایی مخصوص مادران باردار را با احتیاط رعایت کنید. هر خانم باردار برای رشد صحیح و سالم جنینش به روزانه ۵۰۰ کالری بیشتر از قبل نیاز دارد و سعی کنید این کالری اضافه را از موادغذایی مغذی تامین کنید. در حالت طبیعی شما باید در ۱۲ هفته ابتدایی بارداری بین یک تا ۲ کیلو وزن اضافه کنید. بین هفته دوازدهم تا بیست و هشتم، هر هفته ۳۰۰ تا ۴۰۰ گرم اضافه وزن طبیعی است و بین هفته های بیست و هشتم تا چهلم، هر ماه بین ۱ تا ۳ کیلو اضافه وزن طبیعی محسوب می شود.
-
صبور باشید
درست است که شاید این ترک پوست دوره بارداری حسابی شما را کلافه کرده باشد و شاید خیلی ها درمانهایی مثل Retin-A و یا لیزر تراپی را به شما توصیه کنند. اما همه این کارها را به دوران بعد از زایمانتان موکول کنید.
-
ورزش سبک
انجام حرکات ورزشی کششی و یا تمرینات ایروبیک هم به شما در مبارزه با این ترک های پوستی کمک خواهد کرد.
-
کرم رتینوید
این کرم نوعی پماد موضعی است که دارای ویتامین A است و اگر زمانی که ترک پوست شما در دوران بارداری تازه است از آن استفاده کنید، ممکن است نیجه مطلوبی بگیرید. این کرم باعث تولید کلاژن در پوست می شود و در نتیجه این ترک ها را کمرنگ تر می کند. البته قبل از مصرف آن حتما از پزشک خود مشورت بگیرید.
-
مصرف ژلاتین
ژلاتین نام دیگر کلاژن است که به انعطاف پذیری پوست کمک می کند. شما می توانید برای افزایش کلاژن پوست خود، کمی ژلاتین را به رژیم غذایی تان اضافه کنید. این روزها بسیاری از رژیمهای غذایی فاقد ژلاتین کافی هستند. برای تامین ژلاتین کافی، می توانید عصاره قلم و استخوان مرغ، گوسفند و گوساله را تهیه کرده و صبح به صبح بنوشید یا با آنها سوپ، سس و غذا درست کنید. خوردن ژله هم می تواند ژلاتین کافی را به بدنتان برساند.
حتی می توانید برای درست کردن برنج، به جای آب، از این عصاره ها استفاده کنید. گزینه دیگر استفاده از پودر ژلاتین است که آن را در نوشیدنی تان حل کرده و یا در غذاهایتان مصرف کنید. ژلاتین علاوه بر افزایش انعطاف پذیری پوست، باعث بهبود سریع زخمها، بهبود خواب، بهبود ترشح انسولین و تقویت سلامت دستگاه گوارش و کاهش درد مفاصل و تورم روده می شود.
زمان از بین رفتن ترک پوست بارداری
این ترک ها مهمان بدن شما هستند و ممکن است بعد از زایمان از بین نروند؛ ولی خوشبختانه ترک پوست بارداری تا همیشه به این اندازه پررنگ نخواهد ماند. بعد از تولد نوزادتان، این ترک ها کمرنگ تر می شوند و رنگی نقره ای، طوسی می گیرند و کمتر به چشم می آیند و البته اینها می توانند مدال افتخار مادر شدن شما باشند.
حرف پایانی
بین ۷۵ تا ۹۰ درصد خانمها در دوره بارداری با ترک پوست به ویژه در ناحیه شکم مواجه می شوند و بعد از زایمان این ترکها تدریجا کمرنگ و کمرنگ تر خواهند شد. در این میان راهکارهای مختلفی از ماساژ دادن و مرطوب نگه داشتن پوست تا راهکارهایی مثل لیزرتراپی برای ازبین بردن این ترکهای پوست وجود دارند ولی مسلما استفاده از راهکارهای طبیعی برای کمک کردن به انعطاف پذیری بیشتر پوست و چرب کردن و آبرسانی پوست، هم سالم تر هستند وهم ارزان تر… تمام این تلاشها هم تضمینی برای از بین بردن این ترکها نیستند ولی قطعا کمک رسان خواهند بود.