همه‌ی ما زمان زیادی از شبانه روز را در آشپزخانه صرف می‌کنیم و این مسئله باعث اهمیت دوچندان یک آشپزخانه ارگونومیک می‌شود. بدون شک کار کردن با وسایلی که به شکل نامناسب و بدون توجه به وضعیت صحیح بدن هنگام کار طراحی شده‌اند، موجب بروز مشکلات مختلف و خستگی مفرط خواهد شد. در این پست روش‌هایی برای داشتن یک آشپزخانه ارگونومیک را بررسی خواهیم کرد.
ارگونومی یعنی چه؟
ارگونومی علم تجزیه و تحلیل ارتباط بین بدن انسان و لوازم و فضاهای مورد استفاده‌ی او به منظور بهینه سازی حرکات و جلوگیری از شرایط غیرطبیعی است که می‌توانند برای سلامت ما مضر باشند. اکثر مردم فکر می‌کنند کاربرد علم ارگونومی در طراحی ماشین‌ها یا صندلی‌ها خلاصه می‌شود، اما قطعا چیزی فراتر از اینهاست. ارگونومی یا فاکتورهای انسانی، شاخه‌ای از علم است که در مورد توانایی‌ها و محدودیت‌های فیزیکی انسان بحث می‌کند، و این عوامل را برای بهبود تعامل افراد با محصولات، سیستم‌ها و فضاها اعمال می‌کند.
دلیل اهمیت ارگونومی
تحقیقات نشان داده است که کمردرد یکی از شایع‌ترین مشکلات ناشی از کار است که افراد شاغل بسیاری را تحت تاثیر قرار می‌دهد. هدف ارگونومی ایجاد فضای کاری ایمن و راحت است که فاکتورهای انسانی مانند اندازه بدن، قدرت، سرعت، و حواس پنجگانه را در طراحی یک فضای کاری مدنظر قرار می‌دهد و از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری می‌کند.
برای دستیابی به بهترین شیوه طراحی، ارگونومیست ها از داده‌ها و تکنیک‌های چندین رشته استفاده می کنند:
- تناسب اندام: اندازه و شکل بدن در جوامع و نژادهای مختلف
- بیومکانیک: ماهیچه‌ها، مفاصل، نیروها، قدرت
- فیزیک محیطی: سر و صدا، نور، گرما، سرما، اشعه
- سیستم های ارتعاشی بدن: شنوایی، بینایی، احساسات
- روانشناسی کاربردی: مهارت‌ها، یادگیری، اشتباهات، تفاوت‌ها
- روانشناسی اجتماعی: گروهها، ارتباطات، یادگیری، رفتارها
مسیر بین لوازم را بدون مانع نگه دارید
یک مسیر مثلثی را بین سینک، یخچال و اجاق گاز در نظر بگیرید. این مسیر باید همیشه بدون مانع بوده و راحت‌ترین دسترسی را داشته باشد. این مثلث گرچه یک قانون طراحی نیست، اما راهکار خوبی برای طراحی یک فضای کارآمد است. علاوه بر این وسایل، ممکن است شما وسایل دیگری را نیز مکررا در آشپزخانه استفاده کنید؛ مثل ماشین ظرفشویی، مایکروویو و غیره. این قانون را در مورد آنها نیز به کار بگیرید و برای دستیابی به یک آشپزخانه ارگونومیک، مسیر بین این وسایل را باز و بدون مانع نگه دارید.
از فاصله‌ی مناسب بین نیمکت‌ها و وسایل اطمینان حاصل کنید
اگر فاصله‌ی بین وسایل کم باشد، احساس اسارت و کلافگی با آشپزخانه شما عجین خواهد شد. فاصله‌ی استاندارد بین نیمکت‌ها و فضای کار، بین ۱۰۵ تا ۱۲۰ سانتی‌متر است. این مقدار را می‌توان تا ۱۴۰ سانتی متر افزایش داد ولی بیش از آن باعث ایجاد فضای پرت و تلف‌شده می‌گردد.
ظرف‌ها را در بالای ماشین ظرفشویی انبار نکنید
سعی کنید ظروف را در نزدیک‌ترین کابینت کنار ماشین ظرفشویی قرار دهید. این موضوع به شما کمک می‌کند که ماشین ظرفشویی را به راحتی خالی کنید. حرکتتان سریع‌تر خواهد شد، و ستون فقرات و عضلاتتان برای جابجا کردن ظروف فشار کمتری متحمل خواهند شد. این دقیقا هدفی است که یک آشپزخانه ارگونومیک دنبال می‌کند.
ارتفاع صندلی آشپزخانه را تنظیم کنید
بر اساس استانداردهای بررسی شده، صندلی با ارتفاع ۹۰ سانتی‌متر، باعث ایجاد درد جدی در ستون فقرات یک فرد بلندقد می‌شود. بنابراین اگر شما یا آشپزِ خانه قد بلندی دارید، ارتفاع صندلی را به ۹۵ تا ۱۰۰ سانتی‌متر برسانید؛ و بالعکس، اگر قد کوتاهی دارید، می‌توانید آن را تا ۸۵ سانتی‌متر کاهش دهید.
دستگاه‌های دیواری را بالاتر از ارتفاع سر خود نصب کنید
اگر تا به حال هنگام پخت‌وپز پیشانی‌تان با هود برخورد کرده است، باید نتیجه بگیرید که فاصله‌ی بین اجاق گاز و هود فاصله‌ی درستی نیست. ارگونومی آشپزخانه می‌گوید که حداقل فاصله بین اجاق گاز و هود، باید ۷۰ تا ۷۵ سانتی‌متر باشد. از همین منطق برای نصب کابینت‌های دیواری هم استفاده کنید و از برخورد گاه گاه درب کابینت با پیشانی نازنینتان جلوگیری کنید!
نورپردازی آشپزخانه را با دقت بیشتری انجام دهید
آشپزخانه باید نور کافی داشته باشد تا هنگام کار دید کافی داشته باشید و مجبور نشوید به جلو خم شوید تا بهتر ببینید. در صورتی که سایه‌ی هود و کابینت‌ها مسیر نور را گرفته و دید را کم می‌کند، از نورهای موضعی استفاده کنید.
فشار آب را با شیر و سینک مطابقت دهید
تصور کنید هربار که شیر آب را باز می‌کنید، آب به سینک برخورد کرده و به سمت شما می‌پاشد. این دقیقا به این معنی است که شما اصول ارگونومی آشپزخانه را رعایت نمی‌کنید. سعی کنید فشار آب را کمتر کنید و یا سینک عمیق‌تری نصب کنید.
از کفپوش مناسب استفاده کنید
یک کفپوش نرم در تماس با کف پای شما احساس بهتری ایجاد خواهد کرد. انتخاب کفپوش مناسب فشار کمتری به پاهای شما هنگام ایستادن و حرکت در آشپزخانه وارد خواهد کرد. با رعایت نکات بالا به منظور داشتن یک آشپزخانه ارگونومیک، فضای کارآمدی در اختیار خواهید داشت که حس خوب و لذت‌بخش آسایش را به جای خستگی و دردهای ناشی از موقعیت بدنی نادرست برایتان به ارمغان می‌آورد.
منبع: Ergonomics , Superdraft
