آموزش نصب و تعویض کلید و پریز با روش‌های ساده

تعویض کلید و پریز برق در خانه یا محل کار، به دلایل مختلفی انجام می‌گیرد. به‌طور مثال ممکن است با اتصالی کردن کلید و پریز برق ساختمان مواجه شده باشید. شاید هم چون قصد بازسازی ساختمان را دارید، لازم باشد به جای کلید پریز روکار، از کلید و پریز لاکچری توکار بهره بگیرید. نصب یا تعویض کلید و پریز معمولا توسط برق‌کار انجام می‌شود.

ولی اگر کمی با اصول برق‌کاری آشنا باشید، شاید بتوانید خودتان هم آن را انجام دهید. البته در زمان کار با برق باید احتیاط کرد و موارد ایمنی را رعایت نمود تا خطری پیش نیاید.

برای نصب و تعویض کلید پریز، رعایت فاصله‌ها و استانداردها هم از اهمیت بالایی برخوردار است که باید مورد توجه قرار گیرد. به‌طور مثال، بهترین فاصله نصب کلید و پریز از کف ساختمان، بین ۱۱۰ تا ۱۲۰ سانتی‌متر است. البته پریز برق با فاصله ۳۰ تا ۴۰ سانتی‌متری از کف ساختمان هم قابل اجرا خواهد بود.

ما در این نوشتار قصد داریم به روش‌ها و نکات لازم برای تعویض کلید و پریز در منزل بپردازیم. همچنین تبدیل کلید برق به پریز و طریقه نصب کلید آباژور را به شما آموزش خواهیم داد. پس در ادامه، با این مقاله از استادکار همراه باشید.

اگر قصد تعویض کلید و پریز خود را دارید، حتما این مطلب را بخوانید: ارتفاع مناسب پریز برق چقدر است؟

آموزش گام‌به گام تعویض کلید و پریز

• گام اول: اطمینان از قطع برق کلید و پریز مربوطه

برای اینکه تعویض کلید و پریز با ایمنی کامل انجام شود، ابتدا باید برق آن قسمت قطع شده باشد. پس ابتدا سراغ جعبه فیوز بروید و فیوز مربوط به آن قسمت از خانه را قطع کنید، اگر نمی‌دانید کدام فیوز مربوط به آن بخش از خانه است، می‌توانید فیوزها را تک‌به‌تک قطع کرده و با فازمتر پریز را چک کنید تا از قطع بودن برق مطمئن شوید.

اما اگر مشکل نور ندارید و می‌توانید کل فضا را ببینید، فیوز اصلی را قطع کنید و با خیال راحت به کارتان برسید. در نهایت باز هم پریز را با یک فازمتر چک کنید تا مطمئن شوید هیچ خطری شما را تهدید نمی‌کند و می‌توانید کارتان را آغاز کنید.

بیشتر بخوانید: فیوز و جعبه فیوز چگونه کار می‌کنند؟

اگر برای تعویض کلید و پریز در منزل خود یا نصب کلید تبدیل، به کمک یک فرد باتجربه و ماهر نیاز دارید، می‌توانید از خدمات کارشناسان استادکار بهره بگیرید:

• گام دوم: باز کردن روکش کلید یا پریز از روی دیوار

برای اینکه بتوانید سیم‌ها را ببینید و کل مغزی پریز یا کلید را تعویض کنید، ابتدا باید روکش پریز را باز کنید. در مدل‌های قدیمی روی همان روکش یک یا دو پیچ تعبیه شده که با باز کردن آنها می‌توانید روکش را جدا کنید. اما در برخی مدل‌های جدید یا برای کلید و پریز لاکچری، ابتدا باید پریز برق را با یک پیچ‌گوشتی دو سو، از روکش پلاستیکی اول جدا کنید. سپس به پیچ‌های اصلی پریز خواهید رسید.

مراقب باشید پیچ‌ها را به آرامی باز کنید. چون اتصال پیچ به دیوار سطحی‌ است. در نتیجه با خراب کردن آن احتمالا دردسر استفاده دوباره از دریل را برای سوراخ کردن دیوار خواهید داشت.

خواندن این مقاله هم به شما توصیه می‌گردد: راهنمای خرید دریل برای مصارف خانگی و تخصصی

• گام سوم: باز کردن مغزی کلید پریز از دیوار و جدا کردن سیم‌ها

بعد از اینکه روکش را جدا کردید، باید مغزی پریز یا کلیدی که می‌خواهید آن را تعویض کنید هم باز شود. بلافاصله بعد از اینکه آن را از داخل دیوار در آوردید، با استفاده از دوربین موبایل، یک یا چند عکس از آن بگیرید تا برای بستن کلید پریز، چینش سیم‌ها را ثبت کرده و سیم‌ها را در نوبت بعدی، اشتباه وصل نکنید. برای پریز‌هایی که دو پریز به یک مغزی وصل شده‌اند، با چهار سیم سر و کار خواهید داشت. از آنجایی‌که احتمال اشتباه بستن سیم فاز به نول وجود دارد، باید این کار را با دقت انجام دهید

خوب است برای نصب کلید و پریز، این مطلب را هم بخوانید: آموزش برق کشی ساختمان از صفر تا صد به همراه بررسی اصول سیم کشی.

• گام چهارم: بستن سیم‌های کلید پریز جدید

اول سعی کنید از روی عکسی که در ابتدا گرفتید، مشخص کنید کدام سیم به کدام قسمت پریز قبلی وصل شده است. اگر به هر دلیل عکسی نداشتید یا نتوانستید از روی عکس تشخیص دهید چطور باید سیم‌ها را ببندید، می‌توانید از این دستورالعمل استفاده کنید. سیم‌هایی با رنگ روشن (مثل سفید) باید به قسمتی وصل شوند که اسلات آن طولانی‌تر است. سیم‌های تیره رنگ (مثل سیاه) هم باید به قسمتی وصل شوند که اسلات کوتاه تری دارد.

معمولا پیچ‌های این بخش، به رنگ طلایی است. برای بستن پریز، فرقی نمی‌کند از کدام سیم هم‌رنگ استفاده کنید. برای مثل اگر دو سیم سفید داشتید، می‌توانید از هرکدام از آن دو سیم استفاده نمایید.

• گام پنجم: بستن کلید پریز جدید روی دیوار

ابتدا باید مغزی پریز را با پیچ‌های خودش به قسمتی که روی دیوار تعبیه شده است، وصل کنید. سپس روکش آن را روی مغزی قرار دهید. اما پیچ‌های روکش را نبندید تا پریز جدید تست شود.

• گام ششم: تست کلید پریز جدید

برای انجام پروسه تست، ابتدا فیوز را وصل کنید. اگر وسیله تعویضی شما یک کلید بود، لامپ را از سر پیچ جدا کنید و با فازمتر سرپیچ را چک کنید تا برق وصل شده باشد. اگر وسیله‌ای که تعویض کرده‌اید یک پریز بود، با فازمتر داخل پریز را چک کنید. اگر فقط یکی از دو شاخه پریز، برق داشت، کار به درستی انجام شده است. در غیراین‌صورت، باید تمام مراحل را چک کنید تا سیمی که اشتباه متصل شده، اصلاح شود.

این مطلب هم مفید است: این راهکارها برای صرفه جویی در مصرف انرژی به کار می‌آیند

نحوه تعویض کلید برق تک‌پل

کلیدهای برق ساختمان در بازار در دو مدل کلی تک‌پل و دوپل موجودند. اگر بخواهیم تنها یک لامپ یا یک وسیله مصرف‌کننده را از طریق کلید روشن کنیم، بهره‌گیری از مدار کلید تک پل، بهترین گزینه خواهد بود. قبل از اقدام به تعویض کلید تک‌پل هم لازم است نکات ایمنی را رعایت کنید. یکی از مهمترین نکات ایمنی، قطع جریان برق از مدار کلید تک پل از طریق جعبه فیوز ساختمان است. برای اینکه کلید تک‌پل خانه خود را با نمونه قبلی تعویض کنید، طبق مراحل زیر پیش بروید:

• مرحله اول: باز کردن شاسی کلید از روی بدنه آن

بر روی کلیدهای تک‌پل یک عدد شاسی یا قاب وجود دارد که برای تعویض کلید لازم است ابتدا این قاب باز شود. برای باز کردن آن، شما می‌توانید لبه پیچ گوشتی را در زیر قاب قرار داده و قاب را جدا کنید.

• مرحله دوم: باز کردن کلید برق قبلی از روی دیوار

قاب روی کلید را با کمک پیچ گوشتی بردارید. سپس دو پیچ اطراف مدار کلید تک پل را کمی شل کنید تا کلید از دیوار فاصله گرفته و به حالت آویزان در آید.

• مرحله سوم: اتصال سیم‌های برق از کلید برق قبلی به مدار کلید تک‌پل جدید

روی بدنه داخلی کلیدهای تک‌پل، چند عدد پیچ به چشم می‌خورند. دوتا از این پیچ ها که در لبه‌های کلید هستند، برای اتصال کلید به درون دیوار به کار می‌روند. دو پیچ دیگر که در بالا و پایین کلید تک‌پل قرار دارند، مخصوص اتصال سیم فاز از کنتور و سیم فاز خروجی به کلید هستند. فاز خروجی همان سیمی است که به مصرف‌کننده یعنی لامپ، فن یا هر وسیله برقی دیگر وارد می‌شود. معمولاً پیچ مختص سیم فاز کنتور یا همان فاز ورودی، در مدار کلید تک پل، به رنگی متفاوت از پیچ های دیگر است.

یادآوری می‌کنیم در مدار کلید تک پل، خبری از سیم نول نیست. چراکه سیم نول به صورت مستقیم از کنتور برق به وسیله مصرف‌کننده وصل شده و دیگر وارد کلید نمی‌شود. مگر اینکه سیم‌کشی برق ساختمان، به صورت غیراصولی باشد و سیم نول به کلید هم اتصال داده شده باشد.

چنانچه کلید تک‌پل انتخابی شما، دارای چراغ باشد، دو عدد سیم نازک هم در داخل کلید مشاهده می‌شود. در صورت اتصال این دو سیم، در زمان خاموش بودن کلید، چراغ روی آن روشن خواهد شد. به این ترتیب، در تاریکی شب می‌توانید محل کلید برق را به راحتی پیدا کنید.

برای اینکه سیم‌های برق کلید قبلی را به مدار کلید تک پل جدید اتصال دهیم، ابتدا سیم فاز ورودی که به پایین کلید وصل است را از روی کلید باز می‌کنیم. با کمک انبردست، رشته‌های سیم را به هم می‌تابانیم. سپس همان رشته سیم را به پیچ پایینی بر روی کلید تک‌پل جدید اتصال می‌دهیم.

برای این منظور پیچ مختص سیم فاز ورودی کلید تک‌پل (که به رنگ متفاوت است) را با پیچ‌گوشتی باز کرده و سپس سیم برق را در زیر پیچ می‌بندیم. سیم فاز خروجی که در بالای کلید تک‌پل قرار دارد را نیز به همین ترتیب از روی کلید قبلی باز می‌کنیم و پس از پیچاندن رشته‌های سیم برق، به پیچ بالایی کلید تک‌پل می‌بندیم.

این مقاله را از دست ندهید: انواع سیم کدام است و هر کدام چه کاربردی دارد؟

• مرحله چهارم: بستن کلید تک پل جدید به دیوار

بعد از اتمام کار، باید پیچ‌های دو طرف کلید تک‌پل را کمی شل کنیم تا گیره‌های دو طرف کلید به سمت داخل مایل شوند. سپس کلید را داخل دیوار قرار می‌دهیم. در نهایت دو پیچ اطراف کلید را سفت می‌کنیم و قاب رویی کلید تک‌پل را می‌بندیم.

• مرحله آخر: بستن روکش کلید پریز جدید

پس از اینکه از صحت انجام کار اطمینان حاصل کردید و عملیات تست را انجام دادید، روکش را روی پریز قرار داده و با دقت پیچ‌های آن را ببنید. برای اینکه مطمئن شوید کار به درستی انجام شده، می‌توانید یک وسیله کم‌مصرف و ترجیحا کم‌ارزش را به برق متصل کنید تا برای بار آخر هم تست شود. در نهایت می‌توانید از پریز جدید خود استفاده کنید.

شما می‌توانید علاوه بر تعویض کلید و پریز، جهت تبدیل کلید برق به پریز، نصب کلید تبدیل و نصب کلید و پریز لاکچری، از استادکاران ما کمک بخواهید:

روش تعویض کلید دو پل

چنانچه بخواهیم یک کلید برق را دو وسیله مصرف‌کننده متصل کنیم (مثلاً یک لامپ و یک هواکش در حمام)، بایستی از کلید دو پل بهره بگیریم. طریقه تعویض کلید دو پل هم مانند کلید تک پل است. با این تفاوت که سیم‌کشی آنها کمی با هم فرق دارد. در ادامه نحوه تعویض کلید دوپل را به شما خواهیم گفت:

• مرحله اول: باز کردن کلید دو پل از روی دیوار

چنانچه کلید برق دوپل باشد، باید ابتدا با کمک یک پیچ‌گوشتی، هر دو قاب یا شاسی‌های کلید را از روی بدنه باز کنید. سپس دو پیچی را که در دو طرف کلید قرار دارند، کمی شل کنید تا کلید به سمت بیرون دیوار متمایل شود. به این ترتیب به سیم‌های برق متصل به کلید دسترسی پیدا خواهید کرد.

بیشتر بدانید: سیم کشی توکار بهتر است یا روکار ؟

• مرحله دوم: اتصال سیم‌های برق به کلید دو پل

در کلیدهای دوپل ما دو سیم فاز خروجی و یک فاز ورودی داریم. اما باید بگوییم در نصب کلید دو پل نیز خبری از سیم نول نیست. دو سیم فاز خروجی که به سمت وسیله مصرف‌کننده می‌روند، اغلب به دو پیچ بالای کلید دو پل بسته می‌شوند. سیم فاز ورودی هم به پیچ پایینی کلید (که باز هم رنگی متفاوت از پیچ‌های دیگر دارد) بسته می‌شود.

در زمان سیم‌کشی کلید دو پل، باید دقت کنیم سیم‌ها با ترتیب درستی بسته شوند. چراکه اگر آنها را اشتباه ببندیم، کلید برق به درستی عمل نمی‌کند.

به همین دلیل بهتر است سیم‌ها را یک‌به‌یک از کلید قبلی باز کرده و به همان ترتیب به کلید دو پل جدید اتصال دهید. ابتدا به سراغ دو سیم فاز خروجی یا دو سیمی که قرار است به مصرف‌کننده وصل شوند، بروید که در بالای کلید دو پل قرار دارند. پس از باز کردن سیم‌ها، باید آنها را پیچ داد و به زیر دو پیچ بالایی کلید جدید بست.

در نهایت یک سیم دیگر برای اتصال به کلید دو پل باقی می‌ماند که همان سیم فاز اصلی یا فاز ورودی از کنتور برق ساختمان است. این سیم را نیز به پیچ پایینی کلید برق دوپل می‌بندیم تا سیم‌کشی کلید برق جدید به اتمام برسد.

• مرحله سوم: اتصال کلید دو پل به دیوار

سیم‌های برق متصل به کلید دو پل را در داخل قوطی قرار داده و سپس بدنه کلید را توسط دو پیچ اطراف آن به دیوار محکم کنید. در پایان هم قاب روی کلید دو پل را روی آن ببندید.

تبدیل کلید برق به پریز

همان‌طور که در ابتدای مقاله اشاره شد، آموزش تبدیل کلید برق به پریز را هم در این مقاله گنجانده‌ایم. برای انجام این کار، تا مرحله سوم تعویض کلید و پریز پیش بروید. سپس برای تبدیل کلید برق به پریز، خروجی جدید را نصب کنید. با اتصال سیم ارت به پیچ سبز شروع کنید. می‌توانید این کار را با پیچاندن سیم در اطراف پیچ و محکم کردن آن انجام دهید.

در مرحله بعد، برای اتمام پروسه تبدیل کلید برق به پریز باید سیم‌های پریز را وصل کنید. از این‌که سیم‌ها را محکم کنید، نترسید و آنها را به داخل جعبه خم کنید. سپس پریز را تست کنید و آن را ببندید.

اگر پریز یا کلید به سیستم ارت متصل بودند، تعویض کلید و پریز چگونه باید شود؟

اغلب پریزهایی که به ارت متصل هستند، دکمه‌های ست و ریست را روی خود دارند. این دکمه‌ها به رنگ‌های قرمز و سیاه تعبیه شده‌اند. به‌طور معمول سیم‌هایی که وظیفه ارتینگ را برعهده دارند نیز از همین رنگ‌ها تهیه شده‌اند. فقط کافیست در زمان تعویض کلید و پریز، برای بستن‌ سیم‌ها، این دو سیم را نیز به درستی متصل کنید. توجه داشته باشید در صورتی‌که سیم‌ها وصل نشوند یا اتصال‌ آنها مشکل داشته باشد، ارتینگ آن کلید یا پریز عمل نخواهد کرد.

این مقاله هم خواندنی است: سیم ارت چیست؟ | همه چیز در مورد سیم‌کشی اتصال به زمین (Earth)

اگر در زمان تعویض کلید و پریز، جهت سیم‌کشی ارت به مشکل برخوردید، می‌توانید از تجربه همکاران کارآزموده ما در استادکار، بهره بگیرید:

طریقه نصب کلید آباژور

طریقه نصب کلید آباژور، بسته به مدل آن دارد. باید بگوییم آباژورهای سقفی و دیواری همانند سایر لامپ‌ها، برق خود را از کلیدهای برق می‌گیرند. به همین دلیل نیاز به توضیح خاصی در مورد طریقه نصب کلید آباژور سقفی و دیواری نیست.

اما اگر مدلی که خریداری کرده‌اید، با یک کلید تک‌پل روشن می‌شود، فقط کافیست سیم فاز و نول بیرون آمده از سقف را به آباژور متصل کنید. ولی بعضی از مدل‌ها طی دو مرحله و توسط یک کلید دوپل روشن می‌شوند، پس طبق روش اتصال کلید دوپل که در بالا به آن اشاره شد، سه رشته سیم از آنها خارج شده است.

یکی از آن رشته سیم‌ها، تک‌رشته بوده و دو رشته سیم دیگر، به هم چسبیده‌اند. بنابراین لازم است سیم تک‌رشته به نول و هرکدام از دو رشته دیگر، به فاز وصل شوند.

این مقاله هم نکاتی کاربردی دربر دارد: آموزش ساده و گام به گام نصب و سیم‌کشی لوستر

نکات مهم ایمنی در زمان تعویض کلید و پریز

از آنجایی‌که در زمان تعویض کلید و پریز برق با سیم‌های برق ساختمان سروکار داریم، بسیار مهم است برای حفظ جان خود، نکات ایمنی را به دقت رعایت کنیم:

1. فازمتر یک ابزار بسیار مهم در موقع نصب یا تعویض کلید و پریز است. احتمال دارد این وسیله در اثر ضربه، خراب شده باشد و چراغ قرمز داخل آن روشن نشود. بنابراین توصیه می‌کنیم قبل از استفاده، آن را داخل پریز برق سالم قرار دهید تا مطمئن شوید که چراغ آن درست عمل می‌کند.
2. حتماً قبل از تعویض کلید و پریز قبلی، فیوز برق مخصوص همان کلید پریز را در حالت قطع قرار دهید. اما در هرصورت، قبل از شروع کار، جریان نداشتن برق را به کمک یک فازمتر مطمئن، آزمایش نمایید. حتی اگر در تعویض کلید و پریز، تجربه کافی دارید، هرگز کار را در زمان وصل بودن جریان برق انجام ندهید. چون حادثه خبر نمی‌کند!
3. طی مراحل تعویض کلید و پریز برق، حتماً دستکش ایمنی بپوشید. مگر اینکه بخواهید از فازمتر استفاده کنید.
4. مراقب باشید در زمان تست پریز برق با استفاده از فازمتر، دست شما میله فلزی فازمتر را لمس نکند. هرکدام از سوراخ های پریز که چراغ فازمتر را روشن کرد، مربوط به فاز و سوراخ بعدی طبیعتاً نول است.
5. در زمان تعویض کلید و پریز، با دست مرطوب به اجزای برق ساختمان دست نزنید.
6. بهترین و ایمن‌ترین برندهای کلید پریز، کلید و پریز دلند و لگراند هستند که تکنسین‌های برق نیز از آنها استقبال زیادی می‌کنند.

این مطلب هم برای جایگزینی کلید پریز، بسیار مفید است: راهکارهای ایمنی استفاده از برق در خانه

چگونه برای تعویض کلید و پریز و خدمات سیم‌کشی ساختمان، از استادکار کمک بگیریم؟

برای تعویض کلید و پریزهای منزل یا برای بازسازی آنها می‌توانید اپلیکیشن استادکار را روی موبایل یا تبلت خود نصب کنید یا جهت استفاده از این خدمت، از طریق سایت استادکار، ثبت سفارش نمایید. کارشناسان ما پس از بررسی با شما تماس خواهند گرفت و سفارشتان را نهایی خواهند نمود.

پس از آن هم در روز و ساعت تعیین شده، استادکار مربوطه به منزل شما اعزام می‌شود تا نسبت به تعویض کلید و پریز منزل شما، اقدام نماید. شما می‌توانید همین حالا و ظرف تنها چند دقیقه، اپلیکیشن ما را دانلود نمایید تا در مواقع لزوم، از آن بهره بگیرید: